Κατηγορία: Ιστορία

Ζήνωνας Τζιάρρας, 8+2 Μύθοι για την τουρκική εξωτερική πολιτική, Εκδόσεις Hippasus, Αθήνα-Λευκωσία 2025.

Πρόλογος:

Η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας είναι το ζήτημα που απασχολεί ίσως περισσότερο από κάθε άλλο τον ελληνόφωνο χώρο στο επίπεδο της δημοσιογραφικής κάλυψης, της άσκησης της διπλωματίας, τη έρευνας και της ανάλυσης. Η συγκεκριμένη διαπίστωση από τον Ζήνωνα Τζιάρρα στην εισαγωγή του βιβλίου του δεν είναι τυχαία, αφού τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος αντιμετωπίζουν σοβαρά και μακροχρόνια γεωπολιτικά προβλήματα με την Τουρκία. Ωστόσο είναι επίσης γεγονός ότι παρά την σημαντικότητα του θέματος, πολλές φορές οι αναλύσεις για την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας χαρακτηρίζονται από λανθασμένες ερμηνείες και μύθους που εμπεριέχουν κάποιες βασικές αντιφάσεις. Από τη μια πλευρά υπάρχουν προσπάθειες ερμηνείας της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας που υπερβάλλουν για τις δυνατότητες της κυβέρνησης Ερντογάν. Από την άλλη πλευρά, εμφανίζονται και αναλύσεις που υποτιμούν τις δυνατότητες και το ρόλο της Τουρκίας.

Κάθε Δεκέμβρη, τουλάχιστον μέχρι πρόσφατα, πολλοί οργανισμοί και οργανώσεις στην τουρκοκυπριακή κοινότητα εξέδιδαν τα γνωστά ημερολόγια με αφορμή το νέο έτος. Ακόμα και στην εποχή που η ηλεκτρονική ατζέντα βρίσκεται στο κινητό τηλέφωνο, το παραδοσιακό τυπωμένο ημερολόγιο αποτελούσε ένα δημοφιλές δώρο για την πρωτοχρονιά. Το 2017 ένα τέτοιο ημερολόγιο έγινε αφορμή για ιδεολογικές αντιπαραθέσεις. Η συντεχνία των Τουρκοκύπριων δασκάλων αποφάσισε να δωρίσει ένα ημερολόγιο στις σελίδες του οποίου παρουσιάστηκε μια εναλλακτική προς την κυρίαρχη ιστοριογραφία της Κύπρου. Σε συγκεκριμένες ημερομηνίες η συντεχνία πρόσθεσε επετείους που συνήθως βρίσκονται στο περιθώριο της κυρίαρχης αντίληψης – όπως οι πολιτικές δολοφονίες Αριστερών – ενώ σε άλλες ημερομηνίες έδωσε ένα διαφορετικό πλαίσιο ερμηνείας των γεγονότων. Ένα από αυτά ήταν και η ανακήρυξη της «ΤΔΒΚ». Στη σελίδα της 15ης Νοεμβρίου 2017 καταγράφεται το εξής: «Σε συμφωνία με τους στρατηγούς του πραξικοπήματος της 12ης Σεπτεμβρίου στη Τουρκία, ο Ντενκτάς έκανε μια κίνηση που έθεσε σε κίνδυνο την κοινοτική μας ύπαρξη και κατέστρεψε όλες τις διεθνείς μας σχέσεις. Ανακηρύχθηκε η ΤΔΒΚ».

Επιστημονική Ημερίδα Τμήματος Τουρκικών και Μεσανατολικών Σπουδών Πανεπιστημίου Κύπρου 4 Νοεμβρίου 2023, Σάββατο, Αίθουσα Τελετών Λεωφόρος Καλλιπόλεως 75, Λευκωσία

Μια μεγάλη γκρίζα ζώνη δημιουργήθηκε στην τ/κ κοινότητα αμέσως μετά την τουρκική στρατιωτική εισβολή του 1974 όσον αφορά το αποτύπωμα που αυτή άφησε στους Τ/κ και συνεχίζει ακόμα, με τον Νίκο Μούδουρο να εξηγεί στο ΚΥΠΕ ότι ο μετασχηματισμός της τ/κ κοινότητας από την Τουρκία άρχισε από το 1975 με κύριο χαρακτηριστικό την αλλοίωση της ταυτότητας και την απομάκρυνση των Τ/κ από την παραγωγική διαδικασία.

Ο λέκτορας στο Τμήμα Τουρκικών και Μεσανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου ανέφερε ότι το μεγαλύτερο αδιέξοδο σήμερα για την τ/κ κοινότητα είναι οι σχέσεις της με την Τουρκία, μια «κακιά μητριά» που επιβάλλει μέσω της χρηματοδοτικής βοήθειας την αλλαγή όχι μόνο του κοινωνικο-οικονομικού μοντέλου. Δίπλα μας, είπε, δεν έχουμε μια τ/κ κοινότητα, αλλά τις τουρκικές κρατικές δομές που πλέον δεν χρειάζονται την νομιμοποίηση από Τ/κ πολιτικούς, τις εφαρμόζουν απευθείας. Υπάρχουν, σημείωσε, καθημερινές ντε φάκτο αλλαγές.

«Δεν φοβάμαι το θάνατο. Αλλά το ότι δεν τον φοβάμαι, καθόλου δεν σημαίνει ότι δεν θέλω να ζήσω περισσότερο και να αγωνιστώ… Ξέρω πόσο μεγάλος θα είναι ο πόνος επειδή θα χάσετε το παιδί σας. Όμως την ίδια στιγμή θέλω να ξέρετε και να αποδεχτείτε το γεγονός ότι τώρα έχετε χιλιάδες παιδιά. Πολλά από αυτά θα τα σκοτώσουν, αλλά δεν πρόκειται κανένα από εμάς να εξαφανίσουν… Σας εύχομαι μια ελεύθερη και ευτυχισμένη ζωή». Το απόσπασμα είναι από την τελευταία επιστολή του Ερντάλ Ερέν προς τους γονείς του.