Εφημερίδα Ο Φιλελεύθερος – Σελίδα 3

Αντι-ερντογανισμός και Κιλιτσντάρογλου

Μετά από πάρα πολλή καθυστέρηση, ο κοινός υποψήφιος της αντιπολίτευσης ενάντια στον Ερντογάν επιλέγηκε. Τη στιγμή μάλιστα που πολλοί κύκλοι στο χώρο της αντιπολίτευσης προετοιμάζονταν ψυχολογικά για μια ακόμα ήττα παρόμοια με αυτήν του 2018, η τελική απόφαση για τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου φαίνεται ότι έδωσε το έναυσμα για μια ενδιαφέρουσα εκλογική μάχη. Όχι επειδή η υποψηφιότητα Κιλιτσντάρογλου αποτέλεσε έκπληξη. Αλλά πολύ περισσότερο γιατί η συμμαχία της αντιπολίτευσης επιβίωσε μέσα από την τεράστια και αυθόρμητη αντίδραση του κόσμου ενάντια στη κίνηση Άκσιενερ να φύγει «πυροβολώντας». Όντως, τα τρία εικοσιτετράωρα μεταξύ της 3ης και 6ης Μαρτίου που διήρκησε η κρίση μεταξύ των έξι βασικών κομμάτων της αντιπολίτευσης, χαρακτηρίστηκε από μια πρωτόγνωρη για τα δεδομένα κοινωνική «κινητοποίηση σωτηρίας» της συνεργασίας ενάντια στον Ερντογάν. Παρόλο που τα επίσης σημαντικά παρασκήνια για την επιστροφή Άκσιενερ παραμένουν άγνωστα, εντούτοις η αντίδραση για να σωθεί η «συμμαχία του έθνους» δείχνει ότι ο «αντι-ερντογανισμός» της κοινωνίας ωριμάζει και αποκτά πληρέστερα πολιτικά χαρακτηριστικά.

Συνεχίστε την ανάγνωση του

Η «καταστροφή του αιώνα» στην Τουρκία: Πολιτική αποπολιτικοποίησης της ανθρώπινης τραγωδίας

«Τα πρόσωπα του κράτους, απόντα τις πρώτες ώρες μετά το σεισμό, τώρα βγάζουν το κεφάλι τους από κάθε γωνιά. Η δουλειά που ξέρουν καλύτερα είναι οι συνεχείς ανακοινώσεις… Οι μηχανισμοί και οι σχέσεις που εμφανίστηκαν εξαιτίας του σεισμού, απέδειξαν ότι η κατάσταση είναι πιο τρομακτική από όσο νομίζαμε… Είναι ξεκάθαρο και τόσο λυπηρό: Η Τουρκία δεν έχει διακυβέρνηση και δυστυχώς ο μηχανισμός αυτός που δεν είναι πλέον εφικτό να διοικηθεί, προκαλεί την απώλεια τόσων ζωών. Εάν ανεχτούμε να μην λεχθούν αυτά που πρέπει τώρα, για να προστατεύσουμε μια δήθεν ενότητα, εάν δηλαδή σιωπήσουμε, τότε θα γίνουμε συνέταιροι στην αιώνια σιωπή τόσων χιλιάδων ανθρώπων». Αυτά έγραφε ο Ομέρ Τσιελίκ στις 23 Αυγούστου 1999 στην εφημερίδα Γιενί Σιαφάκ. Το άρθρο του δημοσιεύθηκε έξι μέρες μετά τον καταστροφικό σεισμό στην περιοχή Μαρμαρά, ο οποίος τελικά άφησε πίσω του 18.500 νεκρούς και περίπου 50.000 τραυματίες. Για την ιστορία να αναφερθεί ότι ο Τσιελίκ, σημερινός εκπρόσωπος Τύπου του κυβερνώντος ΑΚΡ, τότε ήταν μέλος της εκσυγχρονιστικής πτέρυγας του πολιτικού Ισλάμ και στενός συνεργάτης του Ερντογάν.

Συνεχίστε την ανάγνωση του

O «Αιώνας της Τουρκίας» με τη σφραγίδα του AKP

Οι επικείμενες βουλευτικές και προεδρικές εκλογές στην Τουρκία μπορούν να θεωρηθούν ιστορικές από πολλές απόψεις. Όμως το στοιχείο εκείνο που ξεχωρίζει στους συμβολισμούς της ιστορικότητας τους είναι η χρονική σύμπτωση με την επέτειο των 100 χρόνων από την ίδρυση του σύγχρονου κράτους της Τουρκίας. Η σημασία της συμπλήρωσης του πρώτου αιώνα από την γέννηση του τουρκικού ρεπουμπλικανικού κράτους, μετατράπηκε ήδη σε μια πλατφόρμα νέων συζητήσεων, αναζητήσεων και ερωτηματικών τόσο για την ιστορία, όσο και για τους μελλοντικούς προσανατολισμούς της χώρας.

Συνεχίστε την ανάγνωση του

Η κυβέρνηση χάνει και η αντιπολίτευση δεν κερδίζει: Οι λεπτές ισορροπίες των εκλογών στην Τουρκία

«Η κυβέρνηση χάνει, όμως η αντιπολίτευση δεν έχει κερδίσει ακόμα». Σε αυτή την αντιφατική πρόταση κρύβεται η πολύ λεπτή ισορροπία του πολιτικού συστήματος στην Τουρκία, αλλά και η εύθραυστη κατάσταση που έχει διαμορφωθεί σχεδόν έξι μήνες πριν από τις ιστορικές βουλευτικές και προεδρικές εκλογές του 2023. Από τη μια πλευρά, ο κυβερνητικός συνασπισμός του Ρετζέπ Ταγγίπ Ερντογάν, ο οποίος αποτελείται από το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) και το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (ΜΗΡ), είναι ξεκάθαρο ότι απώλεσε την ικανότητα του να «μαγεύει» τα πλήθη. Έχασε μεγάλο μέρος της δυνατότητας να κινητοποιεί πλατιές μάζες με στόχο την αναπαραγωγή της εξουσίας του. Δεν μπορεί να πείσει ευρύτερα στρώματα της κοινωνίας, πέραν από τον όλο και πιο στενό συντηρητικό – εθνικιστικό κύκλο των ψηφοφόρων που δέθηκαν στο άρμα της εξουσίας και ταύτισαν την κοινωνικής τους ύπαρξη με το μέλλον της παρούσας διακυβέρνησης. Υπό μία έννοια λοιπόν, ο Ερντογάν ως ο βασικός παρονομαστής του πλέγματος της εξουσίας σήμερα, λειτουργεί υπό το βάρος της δραματικής αμφισβήτησης της επιρροής του. Στο σημείο αυτό εξηγείται και η παράμετρος του ότι «η κυβέρνηση χάνει».

Συνεχίστε την ανάγνωση του

Το ταγάρι του Ερντογάν τα προεκλογικά και η Συρία

«Ούτως ή άλλως οδεύοντας προς τις εκλογές, ο καθένας θα βγάλει από το ταγάρι του ό,τι έχει. Αυτό ακριβώς θα πράξουμε και εμείς». Με αυτή τη λαϊκή ρήση για το ταγάρι απαντούσε ο Ερντογάν σε παρατήρηση δημοσιογράφου ότι η αντιπολίτευση συνδέει την πρόσφατη βομβιστική επίθεση στην Κωνσταντινούπολη με τις επερχόμενες εκλογές στην Τουρκία. Η δήλωση αυτή έγινε στις 17 Νοεμβρίου κατά την επιστροφή του Προέδρου της Τουρκίας από τη σύνοδο των G-20 στην Ινδονησία. Δύο μέρες μετά, ξεκίνησαν οι βομβαρδισμοί της τουρκικής αεροπορίας σε περιοχές της βόρειας Συρίας και του Ιράκ. Τις επόμενες μέρες εντάθηκαν και οι πληροφορίες για τους σχεδιασμούς διεύρυνσης των στρατιωτικών επιχειρήσεων με χερσαίες δυνάμεις. Κάπως έτσι λοιπόν, μέσα σε διάστημα λίγων ημερών η επικαιρότητα και το κλίμα στην Τουρκία, άλλαξαν δραματικά. Όλες οι υποψίες και οι γκρίζες ζώνες που άφησε πίσω της η τραγική στιγμή της βομβιστικής επίθεσης, πέρασαν στο περιθώριο. Χάθηκαν στα συντρίμμια των αεροπορικών επιθέσεων που ακολούθησαν. Η κοινωνία βρέθηκε ενώπιον του καλέσματος μιας εθνικιστικής ευθυγράμμισης με τον λόγο του ηγέτη. Είναι αυτές ακριβώς τις στιγμές που εκμεταλλεύτηκε ο Ερντογάν για να ορίσει το πολιτικό πεδίο της αντιπαράθεσης και να επιβάλει ποια ερωτήματα μπορούν να ερωτηθούν.

Συνεχίστε την ανάγνωση του

Ένας διορισμός και η πολιτική της στρατολόγησης του Ερντογάν

Ο διορισμός του Μετίν Φεϊζίογλου ως του νέου πρέσβη της Τουρκίας στα κατεχόμενα ανακοινώθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2022. Είναι αλήθεια ότι μεταξύ των διορισμών πρέσβεων που ανακοίνωσε το υπουργείο Εξωτερικών, αυτός ήταν που συγκέντρωσε τα περισσότερα σχόλια και αναλύσεις στον τουρκικό Τύπο. Η σχετικά μεγάλη σημασία που δόθηκε δεν αφορούσε τόσο το συγκεκριμένο πόστο διορισμού, όσο το γεγονός του διορισμού ειδικά του συγκεκριμένου προσώπου. Ο Μετίν Φεϊζίογλου δεν έχει καμία απολύτως ιδεολογική σχέση με το κίνημα του πολιτικού Ισλάμ στην Τουρκία. Αντίθετα, μέχρι πριν λίγα χρόνια ήταν από τις προσωπικότητες της αντιπολίτευσης που «διακρίθηκε» για την σκληρότητα με την οποία αντιμετώπιζε κάθε πολιτική της κυβέρνησης Ερντογάν. Διετέλεσε μέλος της κεντρικής επιτροπής του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP). Μάλιστα για ένα χρονικό διάστημα παρουσιαζόταν ως το αντίπαλο δέος του Κεμαλ Κιλιτσνταρογλου και διεκδικητής της προεδρίας του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης, ακριβώς εξαιτίας της – για πολλούς – πιο σκληρής και αποτελεσματικής αντιπολίτευσης που ασκούσε.

Συνεχίστε την ανάγνωση του

Το κοινωνικό δράμα του στεγαστικού και η αναλγησία της κυβέρνησης Ερντογάν

Στις 13 Σεπτεμβρίου 2022, ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε τις λεπτομέρειες του νέου κυβερνητικού σχεδίου κοινωνικής κατοικίας υπογραμμίζοντας ότι πρόκειται για «την μεγαλύτερη κίνηση πολιτικών για κοινωνική κατοικία σε ολόκληρη την ιστορία του σύγχρονου τουρκικού κράτους». Υποστήριξε ότι το νέο κυβερνητικό σχέδιο αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία στο επίπεδο του εύρους που θα καλύψει και συμπλήρωσε: «Είμαστε ιδιαίτερα περήφανοι που εισερχόμαστε στην επέτειο των 100 χρόνων του κράτους μας, με μια τέτοια καμπάνια παγκόσμιας και ιστορικής σημασίας». Η συγκεκριμένη αναφορά Ερντογάν φαντάζει επανάληψη του κοντινού παρελθόντος της θητείας του στην εξουσία της χώρας. Πολλές φορές στη διάρκεια της προηγούμενης 20ετίας το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την μετάλλαξη του αστικού τοπίου της Τουρκίας μέσα από τεράστια έργα υποδομών. Δρόμοι πολλαπλής κατεύθυνσης, νέες σιδηροδρομικές γραμμές, γέφυρες, αεροδρόμια, πλατείες, είναι μόνο μερικά από τα γνωστά «έξαλλα έργα» της διακυβέρνησης Ερντογάν. Ίσως μια κληρονομιά «μπετόν» που οπτικά και θα θυμίζει για πολλές δεκαετίες την πολυσύνθετη αυταρχικοποίηση της χώρας στις αρχές του 21ου αιώνα.

Συνεχίστε την ανάγνωση του

Ξεκάθαρες οι απώλειες Ερντογάν, αλλά και οι αδυναμίες της αντιπολίτευσης

Έστω και αν δεν έχει αποφασιστεί το τυπικό μέρος της ημερομηνίας διεξαγωγής των εκλογών, η Τουρκία βρίσκεται ήδη και με ουσιαστικό τρόπο σε μια έντονη προεκλογική εκστρατεία. Σε τέτοιο βαθμό μάλιστα που όλοι οι πολιτικοί πρωταγωνιστές όχι μόνο δεν αρνούνται, αλλά επιδιώκουν να επηρεάσουν τους πολίτες, μέσα από τις ανοιχτές πολιτικές συγκεντρώσεις τους σε ολόκληρη την Τουρκία. Όπως και σε προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις, έτσι και στη σημερινή συγκυρία ο αριθμός των ερευνών γνώμης που δημοσιοποιούνται είναι τεράστιος. Από μόνο του το γεγονός αυτό φανερώνει και την ολοκλήρωση της «εκλογικής διάταξης» όλων των κομματικών συνασπισμών.

Μέσα από όλα τα προαναφερθέντα προκύπτουν τρείς ξεκάθαρες τάσεις, αλλά και αμέτρητες γκρίζες ζώνες που τελικά φαίνεται ότι θα έχουν το δικό τους ρόλο στο αποτέλεσμα.

Συνεχίστε την ανάγνωση του

Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ): Τι ήταν και τι έγινε;

«Αξιότιμοι φίλοι, σήμερα είναι μια σημαντική μέρα. Η σημερινή μέρα θα περάσει στην πολιτική ιστορία της Τουρκίας ως η μέρα που καταρρέει η ολιγαρχία του ηγέτη και που τη θέση της παίρνει η αντίληψη για ένα συλλογικό ορθολογισμό. Η σημερινή μέρα θα περάσει στην πολιτική ιστορία της Τουρκία ως η μέρα που δημιουργείται ένα εντελώς νέο μοντέλο πολιτικής οργάνωσης, ανοιχτό στον δημοκρατικό έλεγχο των ψηφοφόρων… Και από σήμερα στην Τουρκία μας, τίποτε δεν θα είναι όπως παλιά». Το απόσπασμα είναι από την ομιλία του Ρετζέπ Ταγγίπ Έρντογαν στις 14 Αυγούστου 2001 στο ξενοδοχείο Μπιλκέντ στην Άγκυρα, όπου πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση ίδρυσης του τότε νέου Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ).

Συνεχίστε την ανάγνωση του

Oικονομικό πρωτόκολλο ή εξολόθρευση των Τουρκοκυπρίων;

*Του Νίκου Μούδουρου

Ένα μεγάλο μέρος της διεθνούς και ελληνόγλωσσης βιβλιογραφίας εξετάζει την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας και ιδιαίτερα τις συγκυρίες επιδείνωσης των σχέσεων της χώρας με την περιφέρειά της, μέσα στο πλαίσιο «εξαγωγής κρίσης». Γενικά η συγκεκριμένη προσέγγιση εστιάζει περισσότερο στις πιθανότητες κλιμάκωσης μιας επιθετικής πολιτικής της Άγκυρας «προς τα έξω» ως αποτέλεσμα κρίσεων που ξεκινούν ή κορυφώνονται στο εσωτερικό της και με στόχο να αποπροσανατολίσει την κοινωνία. Τέτοια παραδείγματα δεν είναι φυσικά άγνωστα στην παγκόσμια ιστορία. Πολλά κράτη, μεταξύ αυτών και η Τουρκία, σε πολλές συγκυρίες κρίσεων και αποσταθεροποίησης είναι πιθανόν να επιχειρήσουν – ως πολιτική επιλογή – την «εξαγωγή της κρίσης» στο εξωτερικό με την ενεργοποίηση δομών εξουσίας όπως ο στρατός.

Συνεχίστε την ανάγνωση του