«Φτάνοντας στα 2000 και όσο μεγάλωνε η πολιτική, οικονομική και κοινωνική κρίση στις χώρες που η πλειοψηφία του πληθυσμού τους είναι μουσουλμανική, μεγάλωνε ταυτόχρονα η κρίση νομιμοποίησης που αντιμετώπιζαν τα καθεστώτα που τις διοικούσαν καθώς δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στα αιτήματα ευημερίας και εκδημοκρατισμού των κοινωνιών τους. Εμφανίστηκε τότε στις χώρες αυτές γενικευμένος ο κίνδυνος κοινωνικών και πολιτικών εξεγέρσεων. Για να εξαλειφθεί ο κίνδυνος έπρεπε τα αυταρχικά καθεστώτα να ανοίξουν το δρόμο στην ισλαμική πολιτική, ενώ οι ισλαμιστές έπρεπε να αλλάξουν ρητορεία και τα πολιτικά τους σχέδια και να ενταχθούν στο σύστημα.
Ως αποτέλεσμα της έντονης δραστηριότητας των ΗΠΑ στο Κυπριακό, φαίνεται να υπάρχουν σημαντικές εξελίξεις στο ζήτημα της έναρξης των διαπραγματεύσεων. Ήδη εδώ και αρκετές ώρες κυκλοφορεί στον Τύπο το προσχέδιο του κοινού ανακοινωθέντος των δύο ηγετών, για το οποίο υπάρχουν πληροφορίες περί συμφωνίας. Εάν επιβεβαιωθούν οι πληροφορίες αυτό θα σημαίνει και την έναρξη των συνομιλιών σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Το κείμενο του προσχεδίου του κοινού ανακοινωθέντος έχει ως εξής:
Ιστορικά προαπαιτούμενα για την κατανόηση της σύγκρουσης
2 Φεβρουαρίου 2014
της Σίας Αναγνωστοπούλου
Εδώ και δύο περίπου μήνες, η πολιτική ζωή της Τουρκίας κινείται στον αστερισμό της σύγκρουσης Eρντογάν-Γκιουλέν. Για να κατανοήσουμε την ουσία και το πολιτικό της βάρος, χρειάζεται να δούμε μερικά ιστορικά δεδομένα, για τον τρόπο με τον οποίο συγκροτήθηκε η δημοκρατία στη χώρα. Το δημοκρατικό πολιτικό σύστημα στην Τουρκία συγκροτήθηκε, λοιπόν, μέσα από μια μάχη που υπερκαθορίστηκε από ένα αντιδημοκρατικό ερώτημα: Ποιο ηγεμονικό όραμα εξασφαλίζει στην Τουρκία τον ρόλο του ισχυρού, επομένως δυτικού κράτους στην περιοχή; Από αυτό το ερώτημα, το οποίο έθεσε με όρους διχαστικών και συγκρουσιακών διλημμάτων η νατοϊκή κυρίως «Δύση» για λογαριασμό της Τουρκίας, προέκυψαν δύο αντίπαλα ηγεμονικά οράματα, που ενίσχυαν τη θέση δύο αυταρχικών δυνάμεων — στρατού και Ισλάμ: το όραμα του κοσμικού κράτους-έθνους του κεμαλισμού, και το όραμα του εθνοθρησκευτικού κράτους-κοινότητας του τουρκοϊσλαμισμού. Η Τουρκία λοιπόν βρήκε τη θέση της στον «πολιτισμένο κόσμο», όχι ως δημοκρατική χώρα, αλλά επειδή μπορούσε να αναπαράγει μια μόνιμη εσωτερική απειλή, ως μέσον νομιμοποίησης της ενίσχυσης του ισχυρού, αυταρχικού κράτους.
Εκπομπή Ιστορικές Διαδρομές στον ΑΣΤΡΑ 92,8 στις 8 Ιανουαρίου 2014
Ανάλυση των εξελίξεων από την πτώση της οθωμανικής αυτοκρατορίας, στην ίδρυση του τουρκικού κράτους μέχρι τη σημερινή κρίση στην Τουρκία. Ποιος ο ρόλος των κεμαλιστών; Ποιος ο ρόλος του κοσμικού κράτους; Ποιες οι επιδιώξεις των ισλαμιστών; Τι συμβαίνει σήμερα στην Τουρκία;
Ομιλία που κατατέθηκε στην Επιστημονική Ημερίδα του Τμήματος Τουρκικών και Μεσανατολικών Σπουδών και του Ινστιτούτου Ερευνών Προμηθέας
Λευκωσία – 23 Νοεμβρίου 2013
Νίκος Μούδουρος
«Δεν είμαι υπέρ της συνέχισης της πολιτικής των τελευταίων 30-40 χρόνων στην Κύπρο. Η Κύπρος δεν είναι προσωπική υπόθεση του κυρίου Ντενκτάς»[1]. Με τα λόγια αυτά ο ηγέτης του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), Recep Tayip Erdoğan, λίγους μήνες πριν εκλεγεί Πρωθυπουργός, εξήγγειλε τη νέα προσέγγιση της Τουρκίας στο Κυπριακό. Αυτή η δήλωση ερμηνεύθηκε από αρκετούς ως ένα «επικοινωνιακό τέχνασμα». Οι εξελίξεις στη συνέχεια όμως, έδειξαν ότι η διαφοροποίηση της τουρκικής πολιτικής στην Κύπρο αξίζει βαθύτερης ανάλυσης. Τόσο σε σχέση με τις αλλαγές σε διεθνές επίπεδο, όσο και σε σχέση με τον εσωτερικό μετασχηματισμό της χώρας. Η παρουσίασή αυτή, έχει ως στόχο να αναδείξει τουλάχιστον μερικούς από τους λόγους που οδήγησαν την Άγκυρα σε μια νέα προσέγγιση για την Κύπρο γενικά και για το Κυπριακό πρόβλημα ειδικά.
Το Γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Κύπρο και η Έδρα Jean Monnet του Πανεπιστημίου Λευκωσίας σας προσκαλούν, εν όψει της εξέτασης από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο της Έκθεσης Προόδου για την Ενταξιακή Πορεία της Τουρκίας, στη συζήτηση στρογγυλής τραπέζης «Τουρκία: Μετέωρο Βήμα προς την Ευρώπη;».
Κοιτάζοντας την επικαιρότητα στην Τουρκία, μακριά από τα «κλασσικά» σχήματα ανάλυσης, εύκολα μπορεί κάποιος να συνειδητοποιήσει το «νέο». Η μακρά και δύσκολη διαδρομή επικράτησης του πολιτικού Ισλάμ έτσι όπως εκφράζεται σήμερα από το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) φαίνεται να ξεκαθαρίζει το πολιτικό θρυμματισμό του παλιού κεμαλικού κατεστημένου και την αντικατάσταση του από ένα άλλο. Στα πλαίσια του οποίου μάλιστα διεξάγονται τώρα οι αντιπαραθέσεις και οι ανταγωνισμοί για την εξουσία. Με λίγα λόγια, το τουρκικό-ισλαμικό πλαίσιο ηγεμονίας ολοκληρώνεται, παρουσιάζοντας ταυτόχρονα εσωτερικά ρήγματα και αντιθέσεις. Μια φυσιολογική εξέλιξη, η οποία διαλεχτικά σπρώχνει τη χώρα ένα βήμα πέραν του αναχρονιστικού πλέον σχήματος «κεμαλισμός εναντίον Ισλάμ». Τώρα μάλλον διεξάγεται η μάχη εντός του Ισλάμ και των πολιτικών-οικονομικών του φορέων με πιο χαρακτηριστική έκφραση τις δημόσιες αντιπαραθέσεις μεταξύ του ΑΚΡ (Erdoğan) και της ισλαμικής κοινότητας Gülen. Δηλαδή δύο βασικών συνισταμένων της ευρύτερης συμμαχίας που κατάφερε να μετασχηματίσει την Τουρκία και να την ενσωματώσει περαιτέρω στο παγκόσμιο σύστημα.