Νεοφιλελευθερισμός – Σελίδα 3

«Θα ισοπεδώσουμε τα σπίτια σας!»

sahinbey-kentsel-donusum-b

Ιδεολογία και οικονομία πίσω από την αναμόρφωση των πόλεων στην Τουρκία

«Δεν είδα το σπίτι μου εδώ και πέντε μήνες. Ούτε που ξέρω την κατάσταση του. Μόλις τώρα άκουσα για την απόφαση απαλλοτρίωσης… Πάνε τα παιδικά μου χρόνια, η νιότη και η ζωή μου ολόκληρη. Μας τα κατέστρεψαν όλα!». Η κραυγή αγωνίας του κάτοικου της κουρδικής πόλης Σούρ που μόλις ενημερώθηκε για την απόφαση της τουρκικής κυβέρνησης να απαλλοτριώσει ολόκληρη την περιοχή, είναι χαρακτηριστική όχι μόνο των εξελίξεων στο Κουρδικό πρόβλημα, αλλά πολύ περισσότερο των μηχανισμών ηγεμονίας του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ). Μηχανισμοί που σε περιόδους κρίσης λειτουργούν ακόμα πιο έντονα, είτε για να κερδίσουν συναίνεση, είτε για να άρουν τα εμπόδια μέσα από την καταστολή. Συγκεκριμένα στις 21 Μαρτίου η επίσημη εφημερίδα του τουρκικού κράτους ανακοίνωσε την απόφαση «υποχρεωτικής και άμεσης» απαλλοτρίωσης της πόλης Σούρ, η οποία από τις 2 Δεκεμβρίου 2015 μέχρι και τα μέσα Μαρτίου 2016 τελούσε υπό καθεστώς πολιορκίας. Ο νόμος απαγόρευσης κυκλοφορίας εφαρμόστηκε στην πόλη συνολικά έξι φορές με διάρκεια που ξεπερνούσε τα 115 εικοσιτετράωρα. Η πολιορκία του κράτους και οι ένοπλες συγκρούσεις που προκάλεσε, εξανάγκασαν περίπου 1500 μικρές επιχειρήσεις στη Σούρ να κλείσουν και πρόσθεσαν ακόμα 10 χιλιάδες ανθρώπους στους καταλόγους της ανεργίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία μη κυβερνητικών οργανώσεων που εξέτασαν τις κοινωνικές συνέπειες του αποκλεισμού της Σούρ, κατά τους τελευταίους έξι μήνες πάνω από 35 χιλιάδες άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους.

Συνεχίστε την ανάγνωση του ««Θα ισοπεδώσουμε τα σπίτια σας!»»

Η νέα διακυβέρνηση των κατεχομένων

print.php-2-655x360

Οι οικονομικοί σχεδιασμοί της Τουρκίας, τα πρωτόκολλα και το «σκιώδες υπουργικό συμβούλιο»

Ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ δήλωσε πρόσφατα ότι: «Δεν είμαστε ευχαριστημένοι από το σημερινό σχήμα της αντιπροσωπείας βοήθειας. Θα έπρεπε να έχει τα καθήκοντα μιας επιτροπής παρακολούθησης». Ο πρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος (ΡΤΚ) αναφερόταν στην αντιπροσωπεία βοήθειας που λειτουργεί στα πλαίσια της Πρεσβείας της Τουρκίας στα κατεχόμενα και που αναλαμβάνει μεταξύ άλλων τον έλεγχο της πορείας υλοποίησης των οικονομικών προγραμμάτων και της διάθεσης των κονδυλίων από την Άγκυρα. Ο Ταλάτ στη συνέχεια ήταν ακόμα πιο αποκαλυπτικός υπενθυμίζοντας ότι παλαιότερα ο τρόπος λειτουργίας της εν λόγω αντιπροσωπείας ήταν διαφορετικός και ότι εξαιτίας των αδυναμιών της τουρκοκυπριακής γραφειοκρατίας, σήμερα είναι ιδιαίτερα ενισχυμένος. Οι διαπιστώσεις του πρώην Τουρκοκύπριου ηγέτη είναι ορθές μέχρι ενός σημείου. Όντως ο ρόλος της αντιπροσωπείας βοήθειας στο παρελθόν ήταν διαφορετικός. Είναι επίσης αλήθεια ότι οι αδυναμίες της τουρκοκυπριακής δομής δημιουργούν περαιτέρω πεδία άμεσης παρεμβατικότητας και καθοδήγησης της οικονομίας των κατεχομένων από την τουρκική γραφειοκρατία. Όμως το βασικό στοιχείο που παραβλέπεται από τον Ταλάτ σε σχέση με τη λειτουργία της αντιπροσωπείας βοήθειας είναι οι βαθιές κοινωνικο-οικονομικές αλλαγές των τελευταίων δεκαετιών στην ίδια την Τουρκία, οι οποίες με τη σειρά τους επηρέασαν καθοριστικά τον τρόπο που αντιμετωπίζει πλέον η Άγκυρα την Κύπρο και ιδιαίτερα την ίδια την Τουρκοκυπριακή κοινότητα. Με αφορμή λοιπόν τις σημερινές συζητήσεις για το νέο τρίχρονο οικονομικό πρωτόκολλο της περιόδου 2016-2018, θα ήταν σημαντικό να παρακολουθήσει κάποιος το ρόλο της τουρκικής γραφειοκρατίας στην οικονομική ανάπτυξη των κατεχομένων, τα νέα στοιχεία που προκύπτουν, καθώς και τις γενικές οικονομικές κατευθύνσεις που αναμένεται να επηρεάσουν το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα την Τουρκοκυπριακή κοινότητα εάν δεν επιτευχθεί οριστική επίλυση του Κυπριακού.

Συνεχίστε την ανάγνωση του «Η νέα διακυβέρνηση των κατεχομένων»

Το περιβαλλοντικό κίνημα ως η «άλλη Τουρκία»

artvin cerattepe

Η αντιπολίτευση προς τον Έρντογαν που δύσκολα καταγράφεται

Στο ανατολικότερο άκρο των ακτών της Μαύρης Θάλασσας στην Τουρκία, βρίσκεται η μικρή πόλη Άρτβιν. Η Άρτβιν, με πληθυσμό περίπου 100 χιλιάδων ανθρώπων, είναι γνωστή για το σχετικά υψηλό βιοτικό της επίπεδο, για το σπάνιο περιβάλλον της, αλλά και για την έντονη ροπή προς τον αριστερό ακτιβισμό. Σε συγκεκριμένες συγκυρίες η Άρτβιν, πολιτικά και πολιτιστικά, δε μοιάζει σχεδόν καθόλου με την υπόλοιπη ευρύτερη περιοχή της Μαύρης Θάλασσας που επιλέγει πλειοψηφικά στήριξη προς το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ). Μια τέτοια συγκυρία είναι και η σημερινή. Το τελευταίο χρονικό διάστημα, η μικρή πόλη βρίσκεται σε «εξεγερσιακή» κατάσταση λόγω της επιμονής της κυβέρνησης να υλοποιήσει την απόφαση δημιουργίας ενός μεγάλου εργοταξίου εξόρυξης χαλκού. Είναι ακριβώς αυτή η «εξεγερσιακή» κατάσταση της εν λόγω περιοχής που μετατρέπει το περιβαλλοντικό ζήτημα σε ένα από εκείνα τα θέματα των οποίων το επίκεντρο δεν είναι ο Έρντογαν και το ΑΚΡ, αλλά αυτοί που αντιπολιτεύονται το συντηρητικό όραμα των κυβερνώντων. Με λίγα λόγια, η πόλη Άρτβιν σήμερα συμβολίζει την «άλλη Τουρκία», η οποία δύσκολα ή και καθόλου δεν μπορεί να εκφραστεί μέσα από τα μεγαλύτερα ΜΜΕ της χώρας.

Συνεχίστε την ανάγνωση του «Το περιβαλλοντικό κίνημα ως η «άλλη Τουρκία»»

Ιδιωτικοποίηση του νερού στα κατεχόμενα: Το τέλος ή η αρχή;

asrin-projesi3

Διδάγματα από την πρόσφατη αντιπαράθεση Άγκυρας-Τουρκοκυπρίων

Με τις τελικές υπογραφές στη δεύτερη «διακυβερνητική» συμφωνία για τη λειτουργία του υποθαλάσσιου αγωγού και για τη διαχείριση του νερού στις 2 Μαρτίου 2016, άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο στην υπόθεση μετασχηματισμού των κατεχομένων. Μπορεί η υπογραφή της συμφωνίας να θεωρείται ως η κατάληξη του πρόσφατου κύκλου αντιπαράθεσης μεταξύ Άγκυρας και Τουρκοκυπρίων, όμως την ίδια στιγμή θα πρέπει να θεωρηθεί και ως η έναρξη νέων δυναμικών διαδικασιών που θα χαρακτηρίζουν την εξέλιξη της Τουρκοκυπριακής κοινότητας ιδιαίτερα σε περίπτωση αποτυχίας επίλυσης του Κυπριακού προβλήματος. Η ουσία του τελικού κειμένου της συμφωνίας για το νερό αντικατοπτρίζει τις ισορροπίες ισχύος μεταξύ Τουρκίας και Τουρκοκυπριακής κοινότητας. Ο ισχυρός επέβαλε τους βασικούς όρους της φιλοσοφίας με την οποία σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε ο υποθαλάσσιος αγωγός μεταφοράς νερού. Όμως η στατική αντιμετώπιση της κατάληξης που είχε το θέμα, δημιουργεί εμπόδια σε μια ευρύτερη κατανόηση των μετατοπίσεων που εκφράζονται σε κοινωνικό επίπεδο ανάμεσα στους Τουρκοκύπριους. Οι μετατοπίσεις αυτές είναι σημαντικές, αφού σχετίζονται άμεσα με την εξέλιξη των σχέσεων Τουρκίας-Τουρκοκυπριακής κοινότητας, με την εξέλιξη γενικότερα των σχέσεων Τουρκίας-Κύπρου, καθώς και με την αλλαγή του ιδεολογικού περιβάλλοντος στα κατεχόμενα.

Συνεχίστε την ανάγνωση του «Ιδιωτικοποίηση του νερού στα κατεχόμενα: Το τέλος ή η αρχή;»

Ο «κρατισμός» του Προέδρου

Part-PAR-Par8015115-1-1-0

Πως ο Έρντογαν σπρώχνει την Τουρκία σε ένα ντε φάκτο προεδρικό σύστημα

Είναι από τις ειδήσεις που συνήθως «χάνονται», αλλά που η σημασία τους τελικά αποκαλύπτει περισσότερα από όσα η ελάχιστη τους προβολή: Στις 22 Φεβρουαρίου 2016, ο Πρωθυπουργός της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου ακύρωσε μια συγκεκριμένη εγκύκλιο, την οποία ο ίδιος είχε εκδώσει ακριβώς μετά τις επαναληπτικές γενικές εκλογές της 1^ης Νοεμβρίου 2015. Η συγκεκριμένη εγκύκλιος θα ίσχυε από τις 3 Μαρτίου 2016 και προνοούσε μεταξύ άλλων ότι η αρμοδιότητα του Πρωθυπουργού θα επεκτεινόταν σε όλους τους διορισμούς της δημόσιας υπηρεσίας εκτός από τις μυστικές υπηρεσίες και το στρατό. Επιπλέον ο Πρωθυπουργός θα μπορούσε να σταματήσει ή να επιμηκύνει το χρόνο αναπληρώσεων για ανώτερες θέσεις στο δημόσιο, ενώ ταυτόχρονα θα είχε τον καθοριστικό λόγο ακόμα και για το διορισμό τμηματαρχών σε Υπουργεία. Με την ακύρωση της συγκεκριμένης εγκυκλίου, ο Νταβούτογλου ουσιαστικά «παραιτήθηκε» από τη δυνατότητα που θα είχε να επανασχεδιάσει προσωπικά τα κρίσιμα δώματα της γραφειοκρατίας της Τουρκίας. Ακόμα και οι συμβολισμοί έχουν τη δική τους σημασία: Η εγκύκλιος ακυρώθηκε λίγες ώρες πριν από την έναρξη της συνεδρίας του Υπουργικού Συμβουλίου της οποίας προήδρευσε ο Πρόεδρος Έρντογαν.

Συνεχίστε την ανάγνωση του «Ο «κρατισμός» του Προέδρου»

Το «νερό της ειρήνης» και η τουρκοκυπριακή αντιπολίτευση

Ποιοι οι σχεδιασμοί της Άγκυρας για το νερό στα κατεχόμενα και πως αντιδρά η Τουρκοκυπριακή κοινότητα

Οι αξιωματούχοι του τουρκικού κράτους επιμένουν σε δύο ονομασίες για τον υποθαλάσσιο αγωγό μεταφοράς νερού από την Τουρκία στα κατεχόμενα κυπριακά εδάφη: «Το έργο του αιώνα» ή και το «νερό της ειρήνης». Η επιλογή των τίτλων γίνεται συνήθως σε ένα συμβολικό επίπεδο. Όμως σε καμιά περίπτωση δε διαχωρίζεται εντελώς από την ουσία και την ευρύτερη σημασία του όλου εγχειρήματος. Όντως πρόκειται για ένα «έργο του αιώνα» αφού σύμφωνα με τα επιστημονικά κριτήρια, για πρώτη φορά δοκιμάζεται επιτυχώς η συγκεκριμένη τεχνολογία στην υποθαλάσσια μεταφορά νερού από μία χώρα σε μία άλλη. Όμως ο δεύτερος τίτλος που χρησιμοποιείται, το «νερό της ειρήνης», αφήνει περιθώρια ιδεολογικής και πολιτικής αντιπαράθεσης εφόσον το έργο αναπτύσσεται επί του παρόντος σε ένα διχοτομικό πλαίσιο και όχι στο πλαίσιο επανένωσης της Κύπρου. Με τον ορισμό του ως «νερού της ειρήνης», η Τουρκία επιδιώκει να δώσει το μήνυμα της «κανονικοποίησης» της παρουσίας της μέσα από την οριστική επίλυση ενός ζωτικού προβλήματος για τα κατεχόμενα όπως είναι το υδατικό. Στο σημείο αυτό, εκείνο που αμφισβητεί το συγκεκριμένο ιδεολογικό περίβλημα είναι οι ισχυρές αντιδράσεις από ένα μέρος της Τουρκοκυπριακής κοινότητας.

Συνεχίστε την ανάγνωση του «Το «νερό της ειρήνης» και η τουρκοκυπριακή αντιπολίτευση»

Τα όρια της φτώχειας και της πείνας στην Τουρκία

H έρευνα «τα όρια της πείνας και της φτώχειας στην Τουρκία», την οποία εδώ και 28 χρόνια διεξάγει η συνομοσπονδία εργατικών συντεχνιών Τουρκίας (Türk-İş), δημοσιεύεται σε μηνιαία βάση. Αποτελεί ένα από τα πιο ολοκληρωμένα κείμενα πρωτογενών στοιχείων σχετικά με την κοινωνική κατάσταση στη χώρα.

Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έρευνα, από τον Μάιο του 2015 μία τετραμελής οικογένεια έχει έξοδα που φτάνουν στις 1.349 τουρκικές λίρες μόνο για να τρέφεται ικανοποιητικά ισορροπημένα και σε σταθερή βάση. Το ποσό αυτό αποτελεί ταυτόχρονα και το όριο της πείνας. Εάν στα πιο πάνω προστεθούν τα έξοδα της ένδυσης, του σπιτιού (ενοίκιο, ρεύμα, νερό, καύσιμα), τα έξοδα συγκοινωνίας, εκπαίδευσης και υγείας, το συνολικό ποσό αυξάνεται στις 4.394 τουρκικές λίρες, το οποίο αποτελεί στη συγκεκριμένη περίπτωση το όριο της φτώχειας. Αξίζει να σημειωθεί επίσης ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, το πρώτο πεντάμηνο του 2015, το ποσό που χρειάζεται μια τετραμελής οικογένεια για να τραφεί σωστά και ικανοποιητικά, αυξήθηκε κατά 117 τουρκικές λίρες.

Τα βασικά έξοδα ενός ατόμου (όχι παντρεμένου) στην Τουρκία αυτή τη στιγμή υπολογίζονται σε 1.644 τουρκικές λίρες. Η δύσκολη κοινωνική κατάσταση φαίνεται από το γεγονός ότι ο κατώτατος μισθός στη χώρα παραμένει στις 949 τουρκικές λίρες. Συνεπώς είναι ξεκάθαρο ότι ακόμα και για τα απολύτως βασικά έξοδα διατροφής μιας τετραμελούς οικογένειας, ο κατώτατος μισθός παραμένει σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Τέλος αξίζει να υπογραμμιστεί ότι η συνεχής υποτίμηση της τουρκικής λίρας έναντι του δολαρίου το τελευταίο χρόνο, η γενικότερη οικονομική στασιμότητα και οι ανισότητες που καταγράφονται στο διαμοιρασμό του πλούτου της Τουρκίας, επιβαρύνουν αισθητά τις οικογένειες των μεσαίων και φτωχών στρωμάτων του πληθυσμού. Είναι και αυτή μια κατάσταση που αναμένεται να καταγραφεί στον ένα ή στον άλλο βαθμό στις επικείμενες βουλευτικές εκλογές της 7ης Ιουνίου.

Νίκος Μούδουρος

27.5.2015

Πηγή: Onedio

Οικονομία και ανισότητες στην Τουρκία

Στις γενικές εκλογές του 2015, όπως και σε όλες σχεδόν τις προηγούμενες, το ΑΚΡ έχει στο επίκεντρο της εκστρατείας του, μεταξύ άλλων, την ανάγκη συνέχισης της σταθερότητας στην οικονομική ανάπτυξη αλλά και γενικότερα της σταθερότητας στο πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον της χώρας. Υπενθυμίζει με έντονο τρόπο ότι τα δομικά προβλήματα της τουρκικής οικονομίας, τα οποία οξύνθηκαν τα τελευταία 20 χρόνια, ήταν αποτέλεσμα πολιτικής αστάθειας που προκλήθηκε μέσα από κυβερνήσεις συνασπισμών διαφορετικών κομμάτων. Είναι γεγονός ότι στα χρόνια της διακυβέρνησης του ΑΚΡ, η Τουρκία γνώρισε σχετικά σταθερούς θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης και μια γενικότερη «οικονομική σταθερότητα». Ποιοι ήταν όμως οι κερδισμένοι της εν λόγω «σταθερότητας» στην Τουρκία; Πως έγινε και ποια κατεύθυνση τελικά ωφέλησε ο διαμοιρασμός του πλούτου στην Τουρκία κατά τη διακυβέρνηση του ΑΚΡ;

Συνεχίστε την ανάγνωση του «Οικονομία και ανισότητες στην Τουρκία»

Η επιβίωση των Τουρκοκυπρίων: Ζήτημα σύγκρουσης ενός «εθνικού» και ενός «κυπροκεντρικού» εκσυγχρονισμού

Ένα μνημόνιο ως εργαλείο επιβίωσης. Αλλά ποιων η επιβίωση;

Στις 3 Φεβρουαρίου 2015, το Τουρκοκυπριακό εμπορικό και βιομηχανικό επιμελητήριο δημοσίευσαν μια κοινή ανακοίνωση με τίτλο «Δε μπορεί να γίνει αποδεχτή η συνέχιση του στάτους κβο στο δημόσιο»[1]. Οι κοινές ανακοινώσεις των δύο επιμελητηρίων μπορεί να μην είναι σπάνιο φαινόμενο, όμως δεν αποτελούν τον κανόνα. Και αυτό γιατί ακόμα και σήμερα υπάρχει διαφοροποίηση ανάμεσα στην τουρκοκυπριακή επιχειρηματική ελίτ. Η διαφοροποίηση εντοπίζεται τόσο στις συνθήκες εμφάνισης της κάθε ομάδας του τουρκοκυπριακού κεφαλαίου, όσο και στις πηγές ενίσχυσης τους ιδιαίτερα την περίοδο που ακολούθησε την εισβολή του 1974. Η συγκεκριμένη κοινή ανακοίνωση όμως έχει τη δική της πολυδιάστατη σημασία, κυρίως ως μια χαρακτηριστική έκφραση ταύτισης απόψεων σε ένα συγκεκριμένο και στρατηγικής σημασίας θέμα.

Συνεχίστε την ανάγνωση του «Η επιβίωση των Τουρκοκυπρίων: Ζήτημα σύγκρουσης ενός «εθνικού» και ενός «κυπροκεντρικού» εκσυγχρονισμού»

Μια ιστορική καταγραφή της πορείας σύγκλισης του ταξικού και του κυπροκεντρικού

Οι ρίζες και η εξέλιξη της τουρκοκυπριακής ταξικής αντίστασης τις δεκαετίες του 1970 και 1980

Έτος 1979: Απεργία Τ/Κ εργαζομένων στη βιομηχανική περιοχή Λευκωσίας, με στόχο την προστασία των συλλογικών συμβάσεων. Η βιομηχανική περιοχή δημιουργήθηκε το 1975 από την Τ/Κ ηγεσία με τις εγκαταστάσεις και εργοστάσια που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν οι Ελληνοκύπριοι. Αρχικά, η βιομηχανική περιοχή συμπεριέλαβε 38 εργοστασιακές μονάδες και ακόμα 7 κέντρα πωλήσεων και διαμοιρασμού προϊόντων. Ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος εργοδότης, μετά το δημόσιο. Μέχρι και το 1981 ήταν ίσως η πιο κερδοφόρα οικονομική φλέβα της συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην Τουρκοκυπριακή κοινότητα. Η βιομηχανική περιοχή εργοδοτούσε 1450 ανθρώπους. Το 1997 έκλεισε μετά από μια σειρά νεοφιλελεύθερων πολιτικών, οι οποίες άρχισαν από την κυβέρνηση Οζάλ το 1986. Ο Οζάλ, ήταν ουσιαστικά ο πρώτος που επιχείρησε την αναδιάρθρωση των σχέσεων Τουρκίας-Τουρκοκυπρίων στη βάση μνημονίων, τα οποία ονομάστηκαν «πρωτόκολλα συνεργασίας». Η κεντρική φιλοσοφία αυτών των πολιτικών ήταν η δημιουργία μιας καταναλωτικής κοινωνίας στα πρότυπα της τότε Τουρκίας, με αποτέλεσμα την εκ νέου αποκοπή μέρους της κοινότητας από την παραγωγική διαδικασία και την συνδικαλιστική οργάνωση.

Η συνέχεια του φωτορεπορτάζ, στη Δέφτερη Ανάγνωση, Τεύχος 144, 8-15 Φεβρουαρίου 2015.