Μια πολύ βασική διάσταση της ιεραρχικής σχέσης µεταξύ Τουρκίας – τουρκοκυπριακής κοινότητας που επέβαλε ο τουρκικός εθνικισµός εκφράστηκε ιστορικά µέσα από το δόγµα/φράση «µητέρα πατρίδα – µικρή πατρίδα» (Anavatan – yavru vatan), εξήγησε στη «Χ» ο κ. Νίκος Μούδουρος, Επίκουρος Καθηγητής του Τµήµατος Τουρκικών και Μεσανατολικών Σπουδών Πανεπιστηµίου Κύπρου.
Η συγκεκριµένη φράση, συνέχισε, εξέφρασε τόσο τη γεωγραφική διάσταση του εθνικισµού, όσο και τη διάσταση της κατασκευής της ταυτότητας των Τουρκοκυπρίων. «∆ηλαδή από τη µια πλευρά η Κύπρος παρουσιάστηκε ως µια προέκταση της Ανατολίας, ένα τουρκικό νησί στην Ανατολική Μεσόγειο του οποίου η ιστορία “έταξε” να φρουρεί τα σύνορα του τουρκικού έθνους. Από την άλλη πλευρά, στη βάση του ίδιου δόγµατος, οι Τουρκοκύπριοι θα έπρεπε να ήταν οι “ακρίτες” του τουρκισµού, οι φρουροί του µεγάλου τουρκικού έθνους στην Ανατολική Μεσόγειο. ∆ηλαδή στην περιφέρεια του εθνικού µητροπολιτικού κέντρου», πρόσθεσε.
Στο σηµείο αυτό προκύπτει και η µεγάλη αντίφαση, όπως συνήθως συµβαίνει στα εθνικιστικά δόγµατα, επεσήµανε, «ο εθνικισµός πάντα να κοιτάζει µε καχυποψία τους πληθυσµούς στους οποίους θέλει να κατασκευάσει την ταυτότητα, ιδιαίτερα αυτών που βρίσκονται στην “περιφέρεια” του λεγόµενου εθνικού κέντρου». Στη συγκεκριµένη περίπτωση η τουρκοκυπριακή κοινότητα, µια κοινότητα στην «περιφέρεια» και δίπλα από τον «εθνικό εχθρό» ήταν πάντα ύποπτη για προσµίξεις και συνθέσεις. «Ο τουρκικός εθνικισµός αγωνιούσε να πετύχει την εθνική πειθάρχηση και τη δηµιουργία εµποδίων προς τη συµβίωση και την περαιτέρω ενδυνάµωση της κυπριακής διάστασης της τουρκοκυπριακής ταυτότητας. Στο πέρασµα των χρόνων η πολιτικοποίηση της κυπριακότητας των Τουρκοκυπρίων ενέτεινε την καχυποψία του “µητροπολιτικού κέντρου”, δηλαδή της Άγκυρας», ανέφερε.
Η τουρκοκυπριακή κοσµικότητα αποτελεί ιστορικό φαινόµενο
Όπως εξήγησε, σχεδόν όλες οι εξουσίες της τουρκικής δεξιάς πρόσθεσαν τα δικά τους ιδιαίτερα στοιχεία στην προσπάθεια επιβολής µιας συγκεκριµένης ταυτότητας για την κοινότητα στην Κύπρο. «Κάποτε οι Τουρκοκύπριοι αποτέλεσαν “µη ορθούς και αρκετά Τούρκους”, ενώ σήµερα µε τη διακυβέρνηση Ερντογάν αντιµετωπίζονται ως “µη ορθοί Μουσουλµάνοι” και κάποτε “καθόλου πιστοί Μουσουλµάνοι”», δήλωσε.
«Σήµερα», συνέχισε, «οι µεγάλες διαφορές στις αντιπαραθέσεις για το περιεχόµενο της τουρκοκυπριακής ταυτότητας εντοπίζονται σε δύο άξονες. Ο πρώτος είναι η ένταση. Η πόλωση που βιώνεται στην Τουρκία ως µια συνειδητή στρατηγική εξουσίας του Ερντογάν µεταφέρεται και στην Κύπρο. Ο δεύτερος είναι το ουσιαστικό περιεχόµενο της ταυτότητας που θέλει να επιβάλει ο Ερντογάν στο χώρο των κατεχόµενων. Ακολουθεί πολιτικές µε στόχο τη σταδιακή “αποεκκοσµίκευση” των Τουρκοκυπρίων», διευκρίνισε.
Ωστόσο, αντιµετωπίζει ισχυρές αντιστάσεις, πρόσθεσε. «Ακριβώς γιατί η τουρκοκυπριακή κοσµικότητα αποτελεί ιστορικό φαινόµενο και δεν αφορά µόνο τις σχέσεις της κοινότητας µε τη θρησκεία, αλλά και την ερµηνεία της ύπαρξής της ως κυπριακής κοινότητας», δήλωσε. Με λίγα λόγια, η κοσµική διάσταση των Τουρκοκυπρίων, τουλάχιστον για την πλειοψηφία της κοινότητας, είναι ζήτηµα υπαρξιακό. Είναι µια ιδιότυπη «κόκκινη γραµµή» και εποµένως η οποιαδήποτε υποχώρηση θα σηµαίνει και την ολοκλήρωση της προσάρτησης – αφοµοίωσης της κοινότητας στο πολιτικό και ιδεολογικό σώµα της Τουρκίας. «Αυτός είναι και ο κυριότερος λόγος που τα τελευταία χρόνια καταγράφεται ιδιαίτερη ένταση στις αντιδράσεις µερών της τουρκοκυπριακής κοινότητας ενάντια στη θρησκευτικοποίηση της παιδείας, αλλά και γενικότερα της δηµόσιας ζωής», κατέληξε.
Ολόκληρο το ρεπορτάζ: Στο στόχαστρο της Τουρκίας η τουρκοκυπριακή κοσµικότητα
ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΤΕΡΑ 