Ετικέτα: Τουρκοκυπριακές Δομές

Πως εξελίσσεται η ιστορία των ανταγωνισμών Τουρκίας – Τουρκοκυπρίων

Το επεισόδιο που ακολουθεί, διαδραματίστηκε στην Κοφίνου το 1966. Ο τουρκοκυπριακός θύλακας της περιοχής ήταν υπό τη διοίκηση της ΤΜΤ. Όμως τα ανώτατα δώματα της ένοπλης οργάνωσης ήταν ήδη υπό τον ολοκληρωτικό έλεγχο του τουρκικού στρατιωτικού κατεστημένου. Όπως και σε άλλες περιοχές, έτσι και στην Κοφίνου, ο στρατιωτικός διοικητής της περιοχής ήταν Τούρκος αξιωματικός και όχι Τουρκοκύπριος. Η εξέλιξη αυτή, δεν ήταν κάτι που ευχαριστούσε διάφορα τμήματα της κοινότητας, ιδιαίτερα όσους βρίσκονταν σε αντιπαράθεση με την ηγεσία Κιουτσιούκ και των κύκλων που επηρέαζε από την Άγκυρα ο Ραούφ Ντενκτάς. Ο Χαλίλ Σαντραζάμ στο δεύτερο τόμο του βιβλίου του «Οι πρώτες φωνές των όπλων» περιγράφει μια από τις αιματοβαμμένες στιγμές της αντιπαράθεσης Τούρκων – Τουρκοκυπρίων εντός της ΤΜΤ: «Ο Τζεμαλί Χασάν μπήκε μεθυσμένος στο σινεμά και κάθισε στην καρέκλα του διοικητή. Ο διοικητής, όπως πάντα μπήκε στην αίθουσα λίγα λεπτά μετά την έναρξη του έργου και θυμωμένος επιτέθηκε στον Τζεμαλί. Χτυπήθηκαν και ο διοικητής διέταξε αμέσως τη σύλληψη του. Ο Σαλίχ Σεφέρ που είδε το επεισόδιο φώναξε διαμαρτυρόμενος ‘ε ίνταλως σιόρ … εφέραν τον που την Ανατολία τζαι ενόμισε εννα μας κάμνει ότι θέλει;’. Ο διοικητής άκουσε τα λεγόμενα του Σαλίχ και διέταξε επίσης τη σύλληψη του. Τότε ο Όζμπαϊ Μεχμέτ Τοκμάκ αντέδρασε στη σύλληψη του δεύτερου ηλικιωμένου Τουρκοκύπριου και μετά από λεκτική αντιπαράθεση με το διοικητή, τον πυροβόλησε. Ο διοικητής λίγο αργότερα πέθανε». Το επεισόδιο αυτό είναι από τα χαρακτηριστικότερα της συγκεκριμένης πολύ δύσκολης περιόδου, αναφορικά με τον ανταγωνισμό που εμφανιζόταν μεταξύ Τουρκοκυπρίων και Τουρκίας.

Συνεχίστε την ανάγνωση του «Τα «χούγια» της τουρκοκυπριακής αντιπολίτευσης»

 Η τουρκοκυπριακή νεολαία και τα «όπλα» της πολιτιστικής αντίστασης

«Η ώρα είναι 02:20. Τώρα έφτασα στο σπίτι. Θα δώσω από ένα φιλί στα δυο μου παιδιά. Έχω απάντηση να τους δώσω αν με ρωτήσουν ΄τι έκανες για εμάς μπαμπά;’. Όσοι υποτιμήσουν τον αγώνα των νέων θα πνιγούν στο μικρόκοσμό τους. Το αύριο μας ανήκει». Αυτά τα λόγια μοιράστηκε ο Τουρκοκύπριος δημοσιογράφος Αλί Κισμίρ από τον προσωπικό του λογαριασμό στο facebook ξημερώματα της 14^ης Ιουνίου 2016. Περίπου τέτοιο είναι το κλίμα που επικρατεί ανάμεσα σε μια μεγάλη μερίδα των Τουρκοκυπρίων νέων, οι οποίοι πρωταγωνίστησαν στις πολυήμερες κινητοποιήσεις ενάντια στην έγκριση της συμφωνίας για την ίδρυση του γραφείου συντονισμού του Υπουργείου Νεολαίας και Αθλητισμού της Τουρκίας στα κατεχόμενα. Αισθήματα θυμού για το περιεχόμενο της εν λόγω συμφωνίας. Αλλά και αισθήματα αισιοδοξίας για τις επίμονες και πρωτότυπες προσπάθειες της νεολαιίστικης πλατφόρμας «Απορρίπτουμε», της οποίας οι κινητοποιήσεις κορυφώθηκαν σε μια συγκυρία βαθιάς αμφισβήτησης όλων των παραδοσιακών οργανωμένων πολιτικών συνόλων της κοινότητας.

Συνεχίστε την ανάγνωση του «Η εξαγωγή ενός υπουργείου στην Κύπρο»

Για το γραφείο συντονισμού και την κατάσταση στην Τ/Κ κοινότητα:

1. Η δημιουργία του γραφείου συντονισμού με αρμοδιότητες/εξουσίες αποικιοκρατικού τύπου σε θέματα νεολαίας και αθλητισμού, δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί ξεχωριστά από το γενικότερο πλαίσιο της αντίληψης του ΑΚΡ για την Τ/Κ κοινότητα και τη διαχείριση των κατεχομένων. Αποτελεί συνέχεια των εξελίξεων όπως η ιδιωτικοποίηση του νερού και το μνημόνιο της περιόδου 2016-2018. Η βασική φιλοσοφία εδράζεται στη μετακίνηση ισχύος από την Τ/Κ κοινότητα προς την Τουρκία σε ένα πλαίσιο νεοφιλελεύθερης μεταρρύθμισης.
2. Είναι η πρώτη φορά μετά το 1974 που η Άγκυρα προχωρά στην «εξαγωγή» κρατικών θεσμών εξουσίας στην Κύπρο, χωρίς τοπικούς διαμεσολαβητές. Ο στρατός και η πρεσβεία ήταν τα δύο κέντρα τουρκικής εξουσίας. Εάν λειτουργήσει τελικά και το γραφείο συντονισμού, με απλά λόγια σημαίνει και τη μεταφορά τμημάτων υπουργείων. Ο κυπριακός χώρος συνεπώς αποκτά βαθύτερες διαστάσεις μετατροπής του σε χώρο εξαγωγής «τουρκικού κρατικού» εκσυγχρονισμού.
3. Επανάληψη της ιστορικότητας της δυσπιστίας της Άγκυρας έναντι της Τ/Κ κοινότητας. Κάποτε οι Τ/Κ δεν ήταν «καλοί και έμπιστοι Τούρκοι» στα θεωρητικά πλαίσια της κεμαλικής-εθνικιστικής ελίτ. Σήμερα δεν είναι σίγουρα «καλοί και έμπιστοι Τούρκοι-Μουσουλμάνοι» στα θεωρητικά πλαίσια του ισλαμικού κινήματος.
4. Ίσως το πιο σημαντικό: Η γενικευμένη κρίση και η αντιπαράθεση των προοδευτικών δυνάμεων των Τ/Κ με την Τουρκία χωρίς ουσιαστική προσπάθεια/πρόοδο στις συνομιλίες, προοπτικά επιταχύνει την αλλαγή του ιδεολογικού περιβάλλοντος στην κοινότητα. Αλλάζει τις κοινωνικές και πολιτικές συμμαχίες. Φέρνει νέα αιτήματα και διεκδικήσεις για προστασία της κοινοτικής ύπαρξης απένταντι σε πολιτικές ενσωμάτωσης. Η διχοτομημένη πραγματικότητα – πολιτική, οικονομική, κοινωνική – εξαναγκάζει τμήματα των Τ/Κ να συσπειρωθούν στις υφιστάμενες δομές της «ΤΔΒΚ» ως άμυνα απέναντι στην προσάρτηση. Συνεπώς η προσπάθεια για συγκλίσεις στις συνομιλίες θα πρέπει να είναι άμεση και περιεκτική με τη μορφή δημιουργίας κεντρομόλων/επανενωτικών τετελεσμένων-εμποδίων ενάντια σε φυγόκεντρες/διαχωριστικές δυναμικές.

Νίκος Μούδουρος

15 Ιουνίου 2016

 Οι νέες εξελίξεις και δυναμικές στη «ξεχασμένη κοινότητα» των κατεχομένων

Όπως πολλές φορές έχει διαπιστωθεί, η Τουρκοκυπριακή κοινότητα βιώνει μια παρατεταμένη σε χρονική διάρκεια και γενικευμένη σε ποιοτικά χαρακτηριστικά κρίση. Η συγκεκριμένη κρίση παρουσιάζει τα συμπτώματά της τόσο με τα εντεινόμενα οικονομικά αδιέξοδα, όσο και με την κατάρρευση του πολιτικού συστήματος υπό το βάρος της απαξίωσης. Ο συνδυασμός αυτών των στοιχείων δεν προκαλεί μόνο την απομάκρυνση μεγάλου μέρους της κοινωνίας από τα υφιστάμενα κόμματα. Την ίδια στιγμή, ως μια νομοτελειακή συνέπεια, προκαλεί την αναζήτηση νέων πολιτικών παραγόντων, σχηματισμών και οργανωμένων μορφών. Όπως και σε άλλες περιπτώσεις έτσι και στην τουρκοκυπριακή, τα πολιτικά κενά που δημιουργούνται εκφράζουν ταυτόχρονα και την ανάγκη κάλυψης τους από νέους φορείς, οι οποίοι ανεξάρτητα εάν τελικά τα καταφέρουν, επιδιώκουν να μετατραπούν σε φορείς ξεπεράσματος της κρίσης ηγεμονίας.

Συνεχίστε την ανάγνωση του «Κρίση ηγεμονίας και εποικισμός»

Οι πρόνοιες του πρωτοκόλλου Άγκυρας-Τουρκοκυπρίων που οδηγούν στην πλήρη ανατροπή των ισορροπιών και στη δημιουργία νέων διλημμάτων

Όπως ήταν αναμενόμενο, η διαρροή στον τουρκοκυπριακό Τύπο ολόκληρου του κειμένου του νέου τρίχρονου οικονομικού πρωτοκόλλου για την περίοδο 2016-2018 που θέλει να επιβάλει η Άγκυρα στην Τουρκοκυπριακή κοινότητα, προκάλεσε ποικίλες αντιπαραθέσεις και συζητήσεις. Όμως το περιβάλλον στην κοινότητα αναγκάζει σε μια πιο προσεκτική ανάλυση της «μεγάλης εικόνας» που δημιουργείται μέσα από τους όρους του πρωτοκόλλου, καθώς και των κατευθύνσεων που σχεδιάζονται για το άμεσο μέλλον. Η ανάδειξη των αντιπαραθέσεων που επικεντρώνονται στο περιεχόμενο του συνδυασμού των κομμάτων που θα αναλάβουν την υλοποίηση του πρωτοκόλλου ή το ζήτημα της πρόωρης προσφυγής στις κάλπες, είναι θέματα που από μόνα τους δεν μπορούν να ξεδιπλώσουν την περιεκτική αλλαγή που βιώνουν οι Τουρκοκύπριοι και που στον ένα ή στον άλλο βαθμό θα επηρεάσει την Ελληνοκυπριακή κοινότητα. Το περιεχόμενο του τρίχρονου οικονομικού πρωτοκόλλου δεν αφορά μόνο στην αμφισβήτηση της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ύπαρξης των Τουρκοκυπρίων. Αφορά στον ίδιο βαθμό και στην αλλαγή ισορροπιών ισχύος μέσα στην κοινωνία των κατεχομένων με τρόπο που να τίθενται οι βάσεις εμφάνισης νέων φορέων εξουσίας, οι οποίοι σταδιακά θα «αντικαθιστούν» τους Τουρκοκύπριους και θα διεκδικούν οι ίδιοι να γίνουν οι νέοι συνομιλητές των Ελληνοκυπρίων. Με λίγα λόγια, η μεσοπρόθεση και μακροπρόθεσμη προοπτική της εφαρμογής του νέου πρωτοκόλλου μετασχηματίζει τον πυρήνα του ζητήματος του διαμοιρασμού εξουσίας στο Κυπριακό πρόβλημα. Εάν μέχρι σήμερα Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι συζητούσαν τρόπους και μεθόδους συνδιαχείρισης και δημιουργικού διαμοιρασμού της εξουσίας μιας μελλοντικής ομοσπονδιακής πολιτείας, η προοπτική εφαρμογής του πρωτοκόλλου 2016-2018 και η πλήρης περιθωριοποίηση των Τουρκοκυπρίων θέτει τους Ελληνοκύπριους μπροστά στη διλημματική κατάσταση συζήτησης διαμοιρασμού εξουσίας με την ίδια την Άγκυρα.

Συνεχίστε την ανάγνωση του «Πως θα είναι η νέα «ΤΔΒΚ»;»

Αφώτιστες στιγμές κυπριακής ιστορίας 4

Η πρώτη πιο σοβαρή και ολοκληρωμένη προσπάθεια εισαγωγής νεοφιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων στην Τουρκοκυπριακή κοινότητα, έγινε από τον Πρωθυπουργό της Τουρκίας, Τουργκούτ Οζάλ, το καλοκαίρι του 1986. Με αφορμή το αίτημα Έρογλου για παραχώρηση 12 δισεκατομμυρίων τουρκικών λιρών από την Άγκυρα, ο Οζάλ προχώρησε στον καταρτισμό ενός ολοκληρωμένου σχεδίου αλλαγής του οικονομικού μοντέλου των κατεχομένων, στα πρότυπα των γνωστών αποφάσεων της 24ης Ιανουαρίου 1980 που ουσιαστικά εμβάθυναν τη νεοφιλελεύθερη στροφή της τουρκικής οικονομίας.

Συνεχίστε την ανάγνωση του «Οζάλ και Τουρκοκύπριοι: Η αρχή των μνημονίων»

Κριτική αποτίμηση της κρίσης στην Τουρκοκυπριακή κοινότητα και τα επόμενα σενάρια

Η συνεδρίαση του κεντρικού εκτελεστικού συμβουλίου του Κόμματος Εθνικής Ενότητας στις 2 Απριλίου 2016, κατά τη διάρκεια της οποίας λήφθηκε η απόφαση για αποχώρηση από την «κυβέρνηση», διήρκησε μόλις σαράντα λεπτά. Παρά τα δημοσιεύματα περί παρασκηνιακών διαβουλεύσεων μεταξύ των προέδρων των δύο κομμάτων της συνεργασίας για το πώς θα διατηρούσαν την «κυβέρνηση» μέσα από τις διαφωνίες του τελευταίου χρονικού διαστήματος, η ευκολία με την οποία το Κόμμα Εθνικής Ενότητας αποχώρησε από το συνασπισμό, οδηγεί σε άλλα συμπεράσματα. Είναι ξεκάθαρο ότι η απόφαση διάλυσης της συνεργασίας με το Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα, ήταν μια καλά προετοιμασμένη, μεθοδευμένη και καθόλου τυχαία κίνηση που έγινε στη βάση προηγούμενων εξελίξεων. Η γενική κατεύθυνση του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος που υπογράμμιζε την αναγκαιότητα διαπραγματεύσεων με την Τουρκία σε μια σειρά σημαντικών κειμένων πολιτικής, αλλά και η άρνηση αποδοχής κάποιων από τους όρους της Άγκυρας είτε σε ζητήματα ιδιωτικοποίησης του νερού, είτε σε άλλα θέματα οικονομικής στρατηγικής, προκάλεσαν την οικονομική ασφυξία των κατεχομένων με αποτέλεσμα οι μισθοί του Μαρτίου, για πρώτη φορά στα χρονικά, να πληρωθούν με δόσεις. Αυτού του τύπου οι εξελίξεις μιας καθοδηγούμενης αστάθειας προσέφεραν με τη σειρά τους τη βάση για την έναρξη νέων συζητήσεων περί της βιωσιμότητας και αποτελεσματικότητας της «κυβέρνησης».

Συνεχίστε την ανάγνωση του «Ένα μεταμοντέρνο πολιτικό «πραξικόπημα»»

Οι οικονομικοί σχεδιασμοί της Τουρκίας, τα πρωτόκολλα και το «σκιώδες υπουργικό συμβούλιο»

Ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ δήλωσε πρόσφατα ότι: «Δεν είμαστε ευχαριστημένοι από το σημερινό σχήμα της αντιπροσωπείας βοήθειας. Θα έπρεπε να έχει τα καθήκοντα μιας επιτροπής παρακολούθησης». Ο πρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος (ΡΤΚ) αναφερόταν στην αντιπροσωπεία βοήθειας που λειτουργεί στα πλαίσια της Πρεσβείας της Τουρκίας στα κατεχόμενα και που αναλαμβάνει μεταξύ άλλων τον έλεγχο της πορείας υλοποίησης των οικονομικών προγραμμάτων και της διάθεσης των κονδυλίων από την Άγκυρα. Ο Ταλάτ στη συνέχεια ήταν ακόμα πιο αποκαλυπτικός υπενθυμίζοντας ότι παλαιότερα ο τρόπος λειτουργίας της εν λόγω αντιπροσωπείας ήταν διαφορετικός και ότι εξαιτίας των αδυναμιών της τουρκοκυπριακής γραφειοκρατίας, σήμερα είναι ιδιαίτερα ενισχυμένος. Οι διαπιστώσεις του πρώην Τουρκοκύπριου ηγέτη είναι ορθές μέχρι ενός σημείου. Όντως ο ρόλος της αντιπροσωπείας βοήθειας στο παρελθόν ήταν διαφορετικός. Είναι επίσης αλήθεια ότι οι αδυναμίες της τουρκοκυπριακής δομής δημιουργούν περαιτέρω πεδία άμεσης παρεμβατικότητας και καθοδήγησης της οικονομίας των κατεχομένων από την τουρκική γραφειοκρατία. Όμως το βασικό στοιχείο που παραβλέπεται από τον Ταλάτ σε σχέση με τη λειτουργία της αντιπροσωπείας βοήθειας είναι οι βαθιές κοινωνικο-οικονομικές αλλαγές των τελευταίων δεκαετιών στην ίδια την Τουρκία, οι οποίες με τη σειρά τους επηρέασαν καθοριστικά τον τρόπο που αντιμετωπίζει πλέον η Άγκυρα την Κύπρο και ιδιαίτερα την ίδια την Τουρκοκυπριακή κοινότητα. Με αφορμή λοιπόν τις σημερινές συζητήσεις για το νέο τρίχρονο οικονομικό πρωτόκολλο της περιόδου 2016-2018, θα ήταν σημαντικό να παρακολουθήσει κάποιος το ρόλο της τουρκικής γραφειοκρατίας στην οικονομική ανάπτυξη των κατεχομένων, τα νέα στοιχεία που προκύπτουν, καθώς και τις γενικές οικονομικές κατευθύνσεις που αναμένεται να επηρεάσουν το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα την Τουρκοκυπριακή κοινότητα εάν δεν επιτευχθεί οριστική επίλυση του Κυπριακού.

Συνεχίστε την ανάγνωση του «Η νέα διακυβέρνηση των κατεχομένων»

Διδάγματα από την πρόσφατη αντιπαράθεση Άγκυρας-Τουρκοκυπρίων

Με τις τελικές υπογραφές στη δεύτερη «διακυβερνητική» συμφωνία για τη λειτουργία του υποθαλάσσιου αγωγού και για τη διαχείριση του νερού στις 2 Μαρτίου 2016, άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο στην υπόθεση μετασχηματισμού των κατεχομένων. Μπορεί η υπογραφή της συμφωνίας να θεωρείται ως η κατάληξη του πρόσφατου κύκλου αντιπαράθεσης μεταξύ Άγκυρας και Τουρκοκυπρίων, όμως την ίδια στιγμή θα πρέπει να θεωρηθεί και ως η έναρξη νέων δυναμικών διαδικασιών που θα χαρακτηρίζουν την εξέλιξη της Τουρκοκυπριακής κοινότητας ιδιαίτερα σε περίπτωση αποτυχίας επίλυσης του Κυπριακού προβλήματος. Η ουσία του τελικού κειμένου της συμφωνίας για το νερό αντικατοπτρίζει τις ισορροπίες ισχύος μεταξύ Τουρκίας και Τουρκοκυπριακής κοινότητας. Ο ισχυρός επέβαλε τους βασικούς όρους της φιλοσοφίας με την οποία σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε ο υποθαλάσσιος αγωγός μεταφοράς νερού. Όμως η στατική αντιμετώπιση της κατάληξης που είχε το θέμα, δημιουργεί εμπόδια σε μια ευρύτερη κατανόηση των μετατοπίσεων που εκφράζονται σε κοινωνικό επίπεδο ανάμεσα στους Τουρκοκύπριους. Οι μετατοπίσεις αυτές είναι σημαντικές, αφού σχετίζονται άμεσα με την εξέλιξη των σχέσεων Τουρκίας-Τουρκοκυπριακής κοινότητας, με την εξέλιξη γενικότερα των σχέσεων Τουρκίας-Κύπρου, καθώς και με την αλλαγή του ιδεολογικού περιβάλλοντος στα κατεχόμενα.

Συνεχίστε την ανάγνωση του «Ιδιωτικοποίηση του νερού στα κατεχόμενα: Το τέλος ή η αρχή;»