Πως οι εξελίξεις στο συριακό έδαφος πιέζουν την τουρκική διπλωματία σε αλλαγές

Η έγκριση του ψηφίσματος αναγνώρισης της γενοκτονίας των Αρμενίων από το γερμανικό ομοσπονδιακό κοινοβούλιο στις 2 Ιουνίου 2016, ήταν μια επιπλέον προβληματική εξέλιξη στις πολλές που αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια η τουρκική διπλωματία. Το πολιτικό πλαίσιο του συγκεκριμένου ψηφίσματος, πολυδιάστατο σε σημασία, ήρθε να προστεθεί στην όντως μεγάλη λίστα των προβλημάτων που δημιουργεί ευρύτερα τόσο το περιεχόμενο, όσο και ο τρόπος ανάπτυξης της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας. Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια οι θέσεις που προβάλλει διεθνώς ο Έρντογαν, αλλά και το γνωστό ύφος με το οποίο τις προωθεί, ενοχλούν διάφορους παράγοντες στην Ευρώπη και γενικά στη Δύση. Είναι επίσης γεγονός ότι η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας χαρακτηρίζεται από πολλά κέντρα εξουσίας ως απρόβλεπτη. Ο χαρακτηρισμός αυτός συμπεριλαμβάνει ένα είδος ρίσκου και αστάθειας στις σχέσεις της Τουρκίας με άλλους δρώντες στο διεθνές σύστημα, εξέλιξη που επιτείνει τις αρνητικές αντιδράσεις. Καθόλου τυχαία λοιπόν, τόσο διεθνώς, όσο και στο εσωτερικό της Τουρκίας, οι αναλύσεις γύρω από ζητήματα εξωτερικής πολιτικής συχνά αναφέρονται σε «σημείο καμπής».

Συνέχεια ανάγνωσης «Τα αδιέξοδα της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας» →

 Η σύνοδος κορυφής της ΟΙΣ και οι ενδοϊσλαμικοί ανταγωνισμοί

Κατά την ομιλία του στο κλείσιμο της 13^ης συνόδου κορυφής της Οργάνωσης Ισλαμικής Συνεργασίας (ΟΙΣ) που έγινε στην Κωνσταντινούπολη, ο Έρντογαν φρόντισε μεταξύ άλλων να «κατσαδιάσει» τις χώρες μέλη που δεν πληρώνουν τη συνδρομή τους προς τη γενική γραμματεία του οργανισμού. Ήταν και αυτό μέρος μιας «μεγαλοπρεπούς» εμφάνισης από ένα πολιτικό ηγέτη που επιδιώκει να θεμελιώσει κεντρικό ρόλο για την Τουρκία στα ζητήματα του μουσουλμανικού κόσμου. Μια προσεκτική παρακολούθηση της ανάπτυξης της ρητορείας της τουρκικής εξουσίας στο πλαίσιο της συνόδου κορυφής της ΟΙΣ στις 14 και 15 Απριλίου 2016, επιβεβαιώνει την αντίληψη του ισλαμικού κινήματος της χώρας ότι στοχεύει στην ενότητα και αλληλεγγύη των μουσουλμανικών χωρών ως μιας χωριστής και αυτόνομης γεωπολιτικής ύπαρξης στις διεθνείς ισορροπίες, υπό την προϋπόθεση όμως ότι η Τουρκία θα είναι αυτή που θα αναλάβει τη θέση καθοδήγησης. Το ύφος ενός «στοργικού πατέρα» που ξέρει με αυστηρό τρόπο το καλό των παιδιών του, αποτελεί όντως κομμάτι του ιδεολογικού υπόβαθρου της εξουσίας του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) της Τουρκίας. Όμως η φορτική επανάληψη του κατά την πρόσφατη σύναξη των κρατών μελών του ΟΙΣ, ήταν και μια προσπάθεια απαντήσεων στο δύσκολο περιβάλλον που αντιμετωπίζει ο Έρντογαν σήμερα. Η ένταση στις σχέσεις με τη Δύση, η ανατροπή των σχεδιασμών για τη Συρία, η σταδιακή άνοδος της επιρροής του Ιράν, καθώς και η εσωτερική πόλωση στην Τουρκία, φαίνεται να σπρώχνουν τον Πρόεδρο της χώρας στην αναζήτηση νέων πεδίων ανάδειξης της παρουσίας του. Με λίγα λόγια, η συγκεκριμένη σύνοδος κορυφής είναι μια αφορμή επανεξέτασης του ρόλου της Συνεργασίας περιφερειακά και διεθνώς, αλλά και μιας πιο σφαιρικής αντιμετώπισης του ηγεμονικού ρόλου που διεκδικεί η Τουρκία σε συνδυασμό με τις ανανεωμένες σχέσεις της με τη Σαουδική Αραβία.

Συνέχεια ανάγνωσης «Η «μεταρρυθμιστική» Τουρκία και μουσουλμανικός κόσμος» →

Προεκτάσεις της επιθετικότητας της Τουρκίας στη Συρία

«Ας μιλήσουμε καθαρά. Είμαστε σε πόλεμο!… Πλέον η Τουρκία δεν αντιμετωπίζει κανένα πρόβλημα που να ονομάζεται συριακό. Η περιοχή μέχρι και το Χαλέπι είναι θέμα της Τουρκίας…». Αυτά έγραφε στις 17 Φεβρουαρίου 2016, ο Ιμπραχήμ Καράγκιουλ της φιλοισλαμικής εφημερίδας Γιενί Σιαφάκ. Μια προσεκτική αποκωδικοποίηση των «πολεμικών ιαχών» του γνωστού αρθρογράφου, μπορεί να φωτίσει περισσότερο τα αντανακλαστικά της κυβέρνησης του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) σε σχέση με τις τελευταίες εξελίξεις στη Συρία. Είναι γεγονός ότι μέσα από τα γραφόμενα της ισλαμικής διανόησης της Τουρκίας, κάποιος μπορεί να παρακολουθήσει με σχετική καθαρότητα τα προβλήματα που δημιουργούν οι ανατροπές επί του συριακού εδάφους, αλλά και το πώς η Άγκυρα σχεδιάζει τις επόμενες της αντιδράσεις. Γιατί όντως μετά από την ενεργότερη εμπλοκή της Ρωσίας στο συριακό φαίνεται ότι απελευθερώθηκαν τέτοιες δυναμικές που διευρύνουν συνεχώς το χάσμα μεταξύ των πολιτικών στόχων της Άγκυρας για τη Συρία και των εργαλείων που χρησιμοποιεί για την εκπλήρωσή τους. Η πρόσφατη ενεργοποίηση στρατιωτικής ισχύος ενάντια στο Κόμμα Δημοκρατικής Ένωσης (PYD) των Κούρδων της Συρίας, ξεδιπλώνει την προσπάθεια «παλινόρθωσης» της όποιας επιρροής θέλει να έχει η Τουρκία στον καθορισμό της «νέας Συρίας». Αποτελεί συνεπώς ένα δείγμα της ανταπόκρισης της Άγκυρας ενώπιον των νέων στρατιωτικών και διπλωματικών δεδομένων του τελευταίου χρονικού διαστήματος.

Συνέχεια ανάγνωσης «Όταν «αμοληθεί» ο Έρντογαν» →

Η πολιτική θέση του κουρδικού κινήματος και οι αλλαγές που προκαλεί στη Μέση Ανατολή

«Για μια ακόμη φορά μας ανακηρύσσουν ‘προδότες της πατρίδας’ γιατί υπερασπιζόμαστε την αυτοδιοίκηση. Όμως εμείς αναφερόμαστε σε ένα μοντέλο που ακριβώς θα εμποδίσει το διαμελισμό της Τουρκίας… Στο μοντέλο που υπερασπιζόμαστε δεν υπάρχει χώρος για οδοφράγματα. Εμείς λέμε ότι θα πρέπει να προσέξουμε την αιτία που προκαλεί το στήσιμο των οδοφραγμάτων». Αυτά μεταξύ άλλων σημείωσε ο Σελαχαττίν Ντεμιρτάς, συμπρόεδρος του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP) στο 2^ο Συνέδριο που ολοκληρώθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2016. Προσπαθούσε να απαντήσει στην κριτική που δέχεται το κόμμα του αναφορικά με τις σχέσεις που διατηρεί με το ΡΚΚ, αλλά και για το βίαιο τρόπο με τον οποίο το τελευταίο χρονικό διάστημα αναπτύχθηκε η ανακήρυξη τοπικής αυτοδιοίκησης πόλεων στη νοτιοανατολική Τουρκία. Όντως η συγκυρία μέσα στην οποία επανήλθε στο προσκήνιο η συζήτηση για το θέμα της «δημοκρατικής αυτονομίας», αλλά πολύ περισσότερο η βίαιη απάντηση του κράτους στις κουρδικές περιοχές, δεν βοήθησαν στο να γίνει κατανοητή η θέση του κουρδικού πολιτικού κινήματος από ευρύτερα στρώματα στην Τουρκία.

Συνέχεια ανάγνωσης «Η δημοκρατική αυτονομία ως η «κουρδική άνοιξη»;» →

Πως διαμορφώνεται η κοινωνική βάση του «Ισλαμικού Κράτους» στην Τουρκία

Στα τέλη Δεκεμβρίου 2015 διέρρευσε στον τουρκικό Τύπο απόσπασμα από το κατηγορητήριο του Εισαγγελέα Κωνσταντινούπολης για τη διερεύνηση της δράσης της οργάνωσης του «Ισλαμικού Κράτους» στην Τουρκία. Τα πορίσματα αναφέρουν ότι το «Ισλαμικό Κράτος» πραγματοποίησε μέχρι στιγμής πέντε επιθέσεις στο έδαφος της χώρας, μεταξύ των οποίων και η διπλή βομβιστική επίθεση με τη δολοφονία 102 ανθρώπων στην Άγκυρα τον περασμένο Οκτώβρη. Ως αρχηγός στην Τουρκία κατονομάζεται ο 26χρονος Ιλία Αϊντίν, ενώ οι αρχές του κράτους αναζητούν συνολικά 67 υπόπτους ως μέλη των πυρήνων της οργάνωσης σε διάφορες πόλεις. Όπως ήταν αναμενόμενο, η διαρροή στον αντιπολιτευόμενο Τύπο υποβαθμίστηκε από την κυβέρνηση του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ). Τέτοιες ειδήσεις πιστοποιούν την ύπαρξη αλλά και το βαθμό επιρροής του «Ισλαμικού Κράτους» εντός Τουρκίας και επομένως χαλούν την προσπάθεια του ΑΚΡ να «θολώσει τα νερά» και να ταυτίσει τις επιθέσεις της εν λόγω οργάνωσης με το ΡΚΚ.

Συνέχεια ανάγνωσης «Περιμένοντας τους τζιχαντιστές» →

Η Μεριέμ Σουνέ ήταν 53 χρονών, μητέρα εφτά παιδιών. Μία από τους οκτώ ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους από πυροβολισμούς των ειδικών αστυνομικών στην κουρδική επαρχία Τζίζρε της Τουρκίας. Σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια του νόμου «απαγόρευσης κυκλοφορίας» στις αρχές του προηγούμενου Σεπτέμβρη. Το μόνο που ζήτησε η οικογένεια της Μεριέμ ήταν να πραγματοποιήσει μια κανονική τελετή ταφής… Λόγω του νόμου, οι αρχές του κράτους δεν έδωσαν άδεια. Οι συγγενείς αναγκάστηκαν να «φυλάξουν» το πτώμα της πολυαγαπημένης τους στον αποθηκευτικό χώρο – καταψύκτη με τα κοτόπουλα του διπλανού μπακάλικου, μέχρι να λήξει ο νόμος. Κάπως έτσι τελειώνουν οι τραγικές ιστορίες των ανθρώπων που βιώνουν αυτή την περίοδο ένα πραγματικό καθεστώς έκτακτης ανάγκης. Ένα συγκεκριμένο καθεστώς, το οποίο επιβάλλεται από το τουρκικό κράτος ως μέθοδος καταστολής του κουρδικού κινήματος και που απλώνεται καθημερινά στο γεωγραφικό χώρο της νοτιοανατολικής Τουρκίας. Το πρακτικό πρόσωπο του καθεστώτος εξαίρεσης ονομάζεται «νόμος απαγόρευσης κυκλοφορίας».

Συνέχεια ανάγνωσης «Το τουρκικό «καθεστώς εξαίρεσης» και οι πολιορκημένοι Κούρδοι» →

Με αποκορύφωμα την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού από την τουρκική πολεμική αεροπορία στις 24 Νοεμβρίου, η πορεία των σχέσεων Τουρκίας – Ρωσίας διαχρονικά και ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία, μπορούν να φωτίσουν κάποια σημαντικά θέματα της διεθνούς πολιτικής οικονομίας και της διασύνδεσης της με τους γεωπολιτικούς ανταγωνισμούς. Η ένταση της πρόσφατης κρίσης φαίνεται να διατηρείται και σε μερικές περιπτώσεις να κλιμακώνεται. Στο σημερινό της στάδιο δείχνει ότι ισχυρά κράτη με διαφορετικό προφίλ και προσανατολισμούς μπορούν όντως να οικοδομήσουν οικονομικούς και εμπορικούς δεσμούς, όμως σε συγκεκριμένες συγκυρίες η ύπαρξη διαφορετικών και συγκρουόμενων γεωπολιτικών στόχων δημιουργεί εμπόδια, πισωγυρίσματα και κρίσεις. Παράλληλα, η σημερινή αντιπαράθεση Τουρκίας – Ρωσίας, τουλάχιστον σε ότι αφορά στην Άγκυρα, φέρνει στην επιφάνεια το βάθος των ανακατατάξεων στην ευρύτερη Μέση Ανατολή και αποκαλύπτει τις προτεραιότητες και τις τακτικές που ακολουθεί επί του συριακού εδάφους η κυβέρνηση Νταβούτογλου.

Συνέχεια ανάγνωσης «Ο ανταγωνισμός Τουρκίας – Ρωσίας και η «επινόηση» μιας αντιπολίτευσης» →