Κατηγορία: Εξωτερική Πολιτική

Τα γεωπολιτικά «κατάλοιπα» του αποτυχημένου πραξικοπήματος

Η προβληματική αντίδραση της Δύσης και μια διαφορετική ιδεολογική σύγκλιση εντός Τουρκίας

«Πέρασε ένας μήνας από την απόπειρα πραξικοπήματος και ακόμα δε μας επισκέφθηκε κανένας αρχηγός δυτικού κράτους… Και επίσης προσέξαμε ότι αυτοί που τηλεφωνούν ενδιαφέρονται περισσότερο για την κατάσταση των πραξικοπηματιών. Δε ρωτούν για αυτούς που έχασαν τη ζωή τους ενάντια στο πραξικόπημα…». Αυτά μεταξύ άλλων σημείωνε ο Πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Έρντογαν, στις 16 Αυγούστου 2016 σε συνάντηση που είχε με την Ένωση Δικηγορικών Συλλόγων Τουρκίας. Η κριτική που άσκησε στη Δύση – όντως σε χαμηλότερους τόνους από ότι συνηθίζει το τελευταίο χρονικό διάστημα – ξεφεύγει από τα όρια ενός απλού παραπόνου. Είναι μια σημαντική καταγραφή της διεθνούς πτυχής των όσων ακολούθησαν την τραγική νύχτα της 15ης Ιουλίου, αλλά και των «στιγμάτων» που αυτή η πτυχή αφήνει πίσω της επηρεάζοντας σαφώς τους προσανατολισμούς της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας. Με λίγα λόγια, αποτελεί μια επανάληψη της καταγγελίας για τη στάση που τήρησαν έναντι του πραξικοπήματος οι ισχυρότεροι δυτικοί παράγοντες με επικεφαλής τις ΗΠΑ και την Ε.Ε.

Συνεχίστε την ανάγνωση του «Τα γεωπολιτικά «κατάλοιπα» του αποτυχημένου πραξικοπήματος»

Μια Δημοκρατία χωρίς Κράτος: Το κουρδικό παράδειγμα της Ροζιάβα

koerd-march

Στις 19 Ιουλίου 2016 θα γιορταστεί η επέτειος της «επανάστασης της Ροζιάβα» (Rojava). Τη συγκεκριμένη μέρα το 2012, η πόλη Κομπάνε στα βόρεια της Συρίας πέρασε στο διοικητικό και πολιτικό έλεγχο του κουρδικού Κόμματος Δημοκρατικής Ένωσης (PYD). Το 2014 η διαδικασία ολοκληρώθηκε όταν στο διοικητικό επίπεδο ενοποιήθηκαν τα τρία καντόνια Κομπάνε – Άρφιν – Τζίζιρε που συναποτελούν σήμερα την αυτόνομη περιοχή της Ροζιάβα. Για τους Κούρδους της περιοχής και όχι μόνο, η 19η Ιουλίου 2012 συμβολίζει την έναρξη των προσπαθειών για μια νέα ζωή. Καθόλου τυχαία άλλωστε, η επιτυχής αντιμετώπιση των απειλών από το «Ισλαμικό Κράτος» τα τελευταία χρόνια επανέφεραν στο πολιτικό λεξιλόγιο την Ροζιάβα, με τρόπο που να την μετατρέπουν σε ένα νέο εθνικό-κουρδικό επίκεντρο. Η κουρδική λέξη «Ροζιάβα» παραπέμπει στη λέξη «Δύση». Περιγράφει το δυτικό Κουρδιστάν, δηλαδή τη σημερινή περιοχή της βόρειας Συρίας. Συνεπώς η ιδιαίτερα φορτισμένη ιστορία της συγκεκριμένης γεωγραφίας, καθώς και οι τρέχουσες πολιτικές εξελίξεις, καθιστούν αναγκαία μια πιο προσεκτική ματιά στις δυναμικές των γεγονότων.

Συνεχίστε την ανάγνωση του «Μια Δημοκρατία χωρίς Κράτος: Το κουρδικό παράδειγμα της Ροζιάβα»

Οι διπλωματικές «στροφές» του Έρντογαν

erdogan-sakin

 Πως και γιατί η Άγκυρα δοκιμάζει αλλαγές στην εξωτερική πολιτική;

Η Τουρκία εισέρχεται και πάλι στα μονοπάτια των «ασυνήθιστων εποχών». Πέραν από τη νέα τρομοκρατική επίθεση του «Ισλαμικού Κράτους» στο αεροδρόμιο Ατατούρκ της Κωνσταντινούπολης, η Άγκυρα δοκιμάζει κυριολεκτικά στροφή 180 μοιρών στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής. Οι βηματισμοί της τουρκικής διπλωματίας το τελευταίο χρονικό διάστημα φαίνεται ότι θέλουν να αμφισβητήσουν τα βασικά γνωρίσματα της πολιτικής που ακολούθησε τα τελευταία πέντε χρόνια. Στο παρόν στάδιο και ανεξαρτήτως του τελικού αποτελέσματος, οι αλλαγές στην εξωτερική πολιτική της χώρας είναι τέτοιες που δημιουργούν δυναμικές συνέχισης και δοκιμών ομαλοποίησης και σε άλλα ανοιχτά μέτωπα. Μετά τη συμφωνία με το Ισραήλ και την απολογία προς τη Μόσχα, ήδη αυξάνονται οι πληροφορίες για προσπάθειες συνεννόησης με την Αίγυπτο, αλλά και αλλαγές προσεγγίσεων σε ότι αφορά στη Συρία. Είναι γεγονός ότι αυτού του τύπου οι αλλαγές προκύπτουν ως αποτέλεσμα των αδυσώπητων πραγματικοτήτων που δημιουργήθηκαν τα τελευταία πέντε χρόνια τόσο εντός της Τουρκίας, όσο και στην άμεση της περιφέρεια. Οι αρνητικές συνέπειες των δομικών προβλημάτων με τα οποία είναι αντιμέτωπη η Άγκυρα, έχουν ένα είδος «νομοτελειακού» χαρακτήρα. Εκείνο όμως που σε κάποιο βαθμό ξενίζει δεν είναι η προσπάθεια της Τουρκίας να διορθώσει την κατάσταση, αλλά η ταχύτητα με την οποία προχωρεί στην υλοποίηση των νέων της πολιτικών. Ποιοι είναι λοιπόν οι βαθύτεροι λόγοι και οι εξελίξεις σε δομικό επίπεδο που εξανάγκασαν τον Έρντογαν στην αναθεώρηση της εξωτερικής πολιτικής το τελευταίο χρονικό διάστημα; Πως μπορεί να εξηγηθεί η ταχύτητα με την οποία εκφράζονται δημοσίως τα βήματα της Άγκυρας; Ασφαλώς η περιεκτική ανάλυση της πορείας της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας απαιτεί ολοκληρωμένες και συνεχόμενες μελέτες. Εντούτοις πρέπει να θεωρείται κεκτημένο ότι για την πληρέστερη κατανόηση των πρόσφατων γεγονότων χρειάζεται ένα πολύ σύντομο ταξίδι στο πολύ κοντινό παρελθόν της περιοχής.

Συνεχίστε την ανάγνωση του «Οι διπλωματικές «στροφές» του Έρντογαν»

Οι «αυτοεκπληρούμενες προφητείες» των ευρωτουρκικών σχέσεων

turkey brexit 1

Ποιες είναι οι πρώτες επιπτώσεις του Brexit στην Άγκυρα;

«Καλωσορίσατε στην εποχή της κατάρρευσης της Ε.Ε.», ήταν ο τίτλος του άρθρου του Σιερέφ Οούζ στη φιλοκυβερνητική Σαμπάχ στις 25 Ιουνίου 2016. Ο αρθρογράφος υπογράμμισε, μεταξύ πολλών άλλων, το εξής: «Κατά τη διαδικασία διεύρυνσης της η Ε.Ε αντί να συμπεριφερθεί με πολιτικό και οικονομικό ορθολογισμό, επέλεξε να συμπεριφέρεται ως ένα χριστιανικό κλαμπ. Δέχτηκε την ένταξη της νότιας Κύπρου που έχει μέγεθος περίπου έξι εμπορικών κέντρων και άφησε μια ολόκληρη Τουρκία να περιμένει στην πόρτα της από το 1963». Την ίδια μέρα στην ίδια εφημερίδα, ο Φαχρεττίν Αλτούν, ερευνητής στη «δεξαμενή σκέψης» SETA (του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης – ΑΚΡ) σημείωνε: «Περισσότερο από όλα, το αποτέλεσμα αυτού του δημοψηφίσματος είναι ενδεικτικό για την κατάσταση της Ε.Ε και το μέλλον της… Έστω και αν οι δυτικότροποι εντός Τουρκίας δε θέλουν να το παραδεχτούν, το πρότζεκτ της Ε.Ε βρίσκεται πλέον στο στάδιο της κατάρρευσης. Το πολιτικό κύμα που δημιούργησε η ακροδεξιά μέρα με τη μέρα παράγει περισσότερο το φόβο ‘της εισβολής των βαρβάρων’. Στην Ευρώπη του σήμερα, η ξενοφοβία, ο ρατσισμός και η ισλαμοφοβία, διευρύνονται καθημερινά».

Συνεχίστε την ανάγνωση του «Οι «αυτοεκπληρούμενες προφητείες» των ευρωτουρκικών σχέσεων»

Τα αδιέξοδα της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας

cumhurbaskanligi-album-041

 Πως οι εξελίξεις στο συριακό έδαφος πιέζουν την τουρκική διπλωματία σε αλλαγές

Η έγκριση του ψηφίσματος αναγνώρισης της γενοκτονίας των Αρμενίων από το γερμανικό ομοσπονδιακό κοινοβούλιο στις 2 Ιουνίου 2016, ήταν μια επιπλέον προβληματική εξέλιξη στις πολλές που αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια η τουρκική διπλωματία. Το πολιτικό πλαίσιο του συγκεκριμένου ψηφίσματος, πολυδιάστατο σε σημασία, ήρθε να προστεθεί στην όντως μεγάλη λίστα των προβλημάτων που δημιουργεί ευρύτερα τόσο το περιεχόμενο, όσο και ο τρόπος ανάπτυξης της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας. Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια οι θέσεις που προβάλλει διεθνώς ο Έρντογαν, αλλά και το γνωστό ύφος με το οποίο τις προωθεί, ενοχλούν διάφορους παράγοντες στην Ευρώπη και γενικά στη Δύση. Είναι επίσης γεγονός ότι η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας χαρακτηρίζεται από πολλά κέντρα εξουσίας ως απρόβλεπτη. Ο χαρακτηρισμός αυτός συμπεριλαμβάνει ένα είδος ρίσκου και αστάθειας στις σχέσεις της Τουρκίας με άλλους δρώντες στο διεθνές σύστημα, εξέλιξη που επιτείνει τις αρνητικές αντιδράσεις. Καθόλου τυχαία λοιπόν, τόσο διεθνώς, όσο και στο εσωτερικό της Τουρκίας, οι αναλύσεις γύρω από ζητήματα εξωτερικής πολιτικής συχνά αναφέρονται σε «σημείο καμπής».

Συνεχίστε την ανάγνωση του «Τα αδιέξοδα της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας»

Η αναδιαμόρφωση των ευρω-τουρκικών σχέσεων

1031075147

 Πως κατασκευάζει η Άγκυρα το πλαίσιο διαπραγμάτευσης με την Ε.Ε

«Κακόμοιρη Ευρώπη» ήταν ο τίτλος του άρθρου του Γιηίτ Μπουλούτ στην εφημερίδα Σταρ στις 8 Μαΐου 2016. Ο σύμβουλος του Προέδρου της Τουρκίας για θέματα οικονομίας φρόντισε να δώσει συνέχεια στο κλίμα αντιπαράθεσης με την Ε.Ε και να συμβάλει με το δικό του τρόπο στο πλαίσιο μέσα στο οποίο η Άγκυρα επιδιώκει να διαπραγματευτεί το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα το ζήτημα της κατάργησης θεωρήσεων βίζας για Τούρκους πολίτες. Ο Μπουλούτ, μεταξύ άλλων, έγραψε τα εξής: «Ακούστε καλά Ευρωπαίοι ούτω καλούμενοι πολιτικοί. Στις χώρες σας μπορεί να μην υπάρχει ηγέτης και οι κυβερνήσεις σας μπορεί να στέκονται στα πόδια τους με δυσκολία. Όμως εδώ δεν είναι έτσι τα πράγματα. Εδώ υπάρχει ένας ηγέτης που εκλέγηκε με 52% και αυτός ο λαός εμπιστεύθηκε το κράτος στον ηγέτη του. Ο εκλεγμένος Πρόεδρος σε αυτή τη χώρα είναι το αρμόδιο αξίωμα που εκπροσωπεί το κράτος και την εθνική βούληση. Είναι το πρόσωπο που θα πει την τελευταία λέξη αυτής της χώρας… Να γνωρίζετε τα όρια σας». Το απόσπασμα του συγκεκριμένου κειμένου αποκτά σημασία μόνο εάν τεθεί εντός του ευρύτερου περιβάλλοντος των ευρω-τουρκικών σχέσεων και πιο συγκεκριμένα των ιδεολογικών πτυχών που η Άγκυρα προσπαθεί να προσθέσει στις σχέσεις της με την Ε.Ε.

Συνεχίστε την ανάγνωση του «Η αναδιαμόρφωση των ευρω-τουρκικών σχέσεων»

Η «μεταρρυθμιστική» Τουρκία και μουσουλμανικός κόσμος

Summit-11460638238

 Η σύνοδος κορυφής της ΟΙΣ και οι ενδοϊσλαμικοί ανταγωνισμοί

Κατά την ομιλία του στο κλείσιμο της 13ης συνόδου κορυφής της Οργάνωσης Ισλαμικής Συνεργασίας (ΟΙΣ) που έγινε στην Κωνσταντινούπολη, ο Έρντογαν φρόντισε μεταξύ άλλων να «κατσαδιάσει» τις χώρες μέλη που δεν πληρώνουν τη συνδρομή τους προς τη γενική γραμματεία του οργανισμού. Ήταν και αυτό μέρος μιας «μεγαλοπρεπούς» εμφάνισης από ένα πολιτικό ηγέτη που επιδιώκει να θεμελιώσει κεντρικό ρόλο για την Τουρκία στα ζητήματα του μουσουλμανικού κόσμου. Μια προσεκτική παρακολούθηση της ανάπτυξης της ρητορείας της τουρκικής εξουσίας στο πλαίσιο της συνόδου κορυφής της ΟΙΣ στις 14 και 15 Απριλίου 2016, επιβεβαιώνει την αντίληψη του ισλαμικού κινήματος της χώρας ότι στοχεύει στην ενότητα και αλληλεγγύη των μουσουλμανικών χωρών ως μιας χωριστής και αυτόνομης γεωπολιτικής ύπαρξης στις διεθνείς ισορροπίες, υπό την προϋπόθεση όμως ότι η Τουρκία θα είναι αυτή που θα αναλάβει τη θέση καθοδήγησης. Το ύφος ενός «στοργικού πατέρα» που ξέρει με αυστηρό τρόπο το καλό των παιδιών του, αποτελεί όντως κομμάτι του ιδεολογικού υπόβαθρου της εξουσίας του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) της Τουρκίας. Όμως η φορτική επανάληψη του κατά την πρόσφατη σύναξη των κρατών μελών του ΟΙΣ, ήταν και μια προσπάθεια απαντήσεων στο δύσκολο περιβάλλον που αντιμετωπίζει ο Έρντογαν σήμερα. Η ένταση στις σχέσεις με τη Δύση, η ανατροπή των σχεδιασμών για τη Συρία, η σταδιακή άνοδος της επιρροής του Ιράν, καθώς και η εσωτερική πόλωση στην Τουρκία, φαίνεται να σπρώχνουν τον Πρόεδρο της χώρας στην αναζήτηση νέων πεδίων ανάδειξης της παρουσίας του. Με λίγα λόγια, η συγκεκριμένη σύνοδος κορυφής είναι μια αφορμή επανεξέτασης του ρόλου της Συνεργασίας περιφερειακά και διεθνώς, αλλά και μιας πιο σφαιρικής αντιμετώπισης του ηγεμονικού ρόλου που διεκδικεί η Τουρκία σε συνδυασμό με τις ανανεωμένες σχέσεις της με τη Σαουδική Αραβία.

Συνεχίστε την ανάγνωση του «Η «μεταρρυθμιστική» Τουρκία και μουσουλμανικός κόσμος»

Ιδιωτικοποίηση του νερού στα κατεχόμενα: Το τέλος ή η αρχή;

asrin-projesi3

Διδάγματα από την πρόσφατη αντιπαράθεση Άγκυρας-Τουρκοκυπρίων

Με τις τελικές υπογραφές στη δεύτερη «διακυβερνητική» συμφωνία για τη λειτουργία του υποθαλάσσιου αγωγού και για τη διαχείριση του νερού στις 2 Μαρτίου 2016, άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο στην υπόθεση μετασχηματισμού των κατεχομένων. Μπορεί η υπογραφή της συμφωνίας να θεωρείται ως η κατάληξη του πρόσφατου κύκλου αντιπαράθεσης μεταξύ Άγκυρας και Τουρκοκυπρίων, όμως την ίδια στιγμή θα πρέπει να θεωρηθεί και ως η έναρξη νέων δυναμικών διαδικασιών που θα χαρακτηρίζουν την εξέλιξη της Τουρκοκυπριακής κοινότητας ιδιαίτερα σε περίπτωση αποτυχίας επίλυσης του Κυπριακού προβλήματος. Η ουσία του τελικού κειμένου της συμφωνίας για το νερό αντικατοπτρίζει τις ισορροπίες ισχύος μεταξύ Τουρκίας και Τουρκοκυπριακής κοινότητας. Ο ισχυρός επέβαλε τους βασικούς όρους της φιλοσοφίας με την οποία σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε ο υποθαλάσσιος αγωγός μεταφοράς νερού. Όμως η στατική αντιμετώπιση της κατάληξης που είχε το θέμα, δημιουργεί εμπόδια σε μια ευρύτερη κατανόηση των μετατοπίσεων που εκφράζονται σε κοινωνικό επίπεδο ανάμεσα στους Τουρκοκύπριους. Οι μετατοπίσεις αυτές είναι σημαντικές, αφού σχετίζονται άμεσα με την εξέλιξη των σχέσεων Τουρκίας-Τουρκοκυπριακής κοινότητας, με την εξέλιξη γενικότερα των σχέσεων Τουρκίας-Κύπρου, καθώς και με την αλλαγή του ιδεολογικού περιβάλλοντος στα κατεχόμενα.

Συνεχίστε την ανάγνωση του «Ιδιωτικοποίηση του νερού στα κατεχόμενα: Το τέλος ή η αρχή;»

Όταν «αμοληθεί» ο Έρντογαν

turkey-syrian-refugee_camp.jpg

Προεκτάσεις της επιθετικότητας της Τουρκίας στη Συρία

«Ας μιλήσουμε καθαρά. Είμαστε σε πόλεμο!… Πλέον η Τουρκία δεν αντιμετωπίζει κανένα πρόβλημα που να ονομάζεται συριακό. Η περιοχή μέχρι και το Χαλέπι είναι θέμα της Τουρκίας…». Αυτά έγραφε στις 17 Φεβρουαρίου 2016, ο Ιμπραχήμ Καράγκιουλ της φιλοισλαμικής εφημερίδας Γιενί Σιαφάκ. Μια προσεκτική αποκωδικοποίηση των «πολεμικών ιαχών» του γνωστού αρθρογράφου, μπορεί να φωτίσει περισσότερο τα αντανακλαστικά της κυβέρνησης του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) σε σχέση με τις τελευταίες εξελίξεις στη Συρία. Είναι γεγονός ότι μέσα από τα γραφόμενα της ισλαμικής διανόησης της Τουρκίας, κάποιος μπορεί να παρακολουθήσει με σχετική καθαρότητα τα προβλήματα που δημιουργούν οι ανατροπές επί του συριακού εδάφους, αλλά και το πώς η Άγκυρα σχεδιάζει τις επόμενες της αντιδράσεις. Γιατί όντως μετά από την ενεργότερη εμπλοκή της Ρωσίας στο συριακό φαίνεται ότι απελευθερώθηκαν τέτοιες δυναμικές που διευρύνουν συνεχώς το χάσμα μεταξύ των πολιτικών στόχων της Άγκυρας για τη Συρία και των εργαλείων που χρησιμοποιεί για την εκπλήρωσή τους. Η πρόσφατη ενεργοποίηση στρατιωτικής ισχύος ενάντια στο Κόμμα Δημοκρατικής Ένωσης (PYD) των Κούρδων της Συρίας, ξεδιπλώνει την προσπάθεια «παλινόρθωσης» της όποιας επιρροής θέλει να έχει η Τουρκία στον καθορισμό της «νέας Συρίας». Αποτελεί συνεπώς ένα δείγμα της ανταπόκρισης της Άγκυρας ενώπιον των νέων στρατιωτικών και διπλωματικών δεδομένων του τελευταίου χρονικού διαστήματος.

Συνεχίστε την ανάγνωση του «Όταν «αμοληθεί» ο Έρντογαν»

Από την «ασφάλεια» των στρατηγών στην «ασφάλεια» των πολιτικών

MGK
Το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας της Τουρκίας σε παλαιότερη φωτογραφία. Από DHA.

Μια απόπειρα κατανόησης των αντιλήψεων για τις εγγυήσεις στην Κύπρο

Για πολλούς κύκλους εξουσίας στην Τουρκία, η εισβολή στην Κύπρο ήταν το τελευταίο επεισόδιο μιας σειράς γεγονότων με το οποίο «τέλειωνε» το πολιτικό πρόβλημα του νησιού. Ήταν το σημείο μηδέν από όπου και θα ξεκινούσε μια εντελώς νέα ιστορία. Η αναφορά Ετζεβίτ ότι «το Κυπριακό λύθηκε το 1974», δεν ήταν μόνο μια ρητορική έκφραση των θέσεων της Τουρκίας για την επίλυση του προβλήματος, αλλά την ίδια στιγμή ήταν και ένας αντικατοπτρισμός της θέσης που είχε το Κυπριακό και οι πτυχές του στη δημόσια συζήτηση στην Τουρκία. Για την Τουρκία της συγκεκριμένης εποχής, η Κύπρος και το Κυπριακό πρόβλημα ήταν αποκλειστικά θέμα «εθνικής ασφάλειας». Ως τέτοιο, ήταν παράλληλα ζήτημα υπό την υψηλή εποπτεία του κατεξοχήν θεσμού εξουσίας που καθόριζε το περιεχόμενο της ασφάλειας. Δηλαδή του στρατού. Όμως αυτή η εν πολλής ανιστόρητη αντίληψη, τελικά δεν μπορούσε να καταγράψει την πολυπλοκότητα της παρουσίας στρατευμάτων στην Κύπρο. Μια πολυπλοκότητα, η οποία δεν επηρέαζε μόνο το νησί και τους κατοίκους του, αλλά ήταν καταλυτική και για τις εξελίξεις στην ίδια την Τουρκία.

Συνεχίστε την ανάγνωση του «Από την «ασφάλεια» των στρατηγών στην «ασφάλεια» των πολιτικών»

Αρέσει σε %d bloggers: