Μέχρι και αυτή τη στιγμή η επανακαταμέτρηση των ψήφων για τον μητροπολιτικό δήμο Κωνσταντινούπολης συνεχίζεται… Ωστόσο μετά τη δημοσίευση των πρώτων μη επίσημων αποτελεσμάτων θα μπορούσαν να καταγραφούν μερικά στοιχεία για τις πολιτικές τάσεις στην Τουρκία, στη βάση αριθμητικών και κοινωνικοοικονομικών πτυχών της πρόσφατης εκλογικής αναμέτρησης.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι δημοτικές εκλογές της 31ης Μαρτίου 2019 στην Τουρκία αφορούσαν σε: 81 νομούς από τους οποίους οι 30 είναι μητροπολιτικοί δήμοι (il), 921 επαρχίες (ilçe), 397 πόλεις – κυρίως επαρχιακές (belde), 32.033 κοινότητες (mahalle), και 18.336 χωριά (köy).
Η πιο κάτω σύντομη ανάλυση αφορά μόνο στο επίπεδο των νομών και μητροπολιτικών δήμων.
Σε επίπεδο νομών και μητροπολιτικών δήμων, στις προηγούμενες δημοτικές εκλογές 2014, το AKP κέρδισε 48 δήμους. Το 2019 αυτός ο αριθμός μειώθηκε στους 39. Έχασε 8 δήμους προς το CHP, 7 προς το MHP. Παράλληλα κέρδισε 3 δήμους από το HDP, 1 από το MHΡ και 1 από το CHP.
Στο ίδιο επίπεδο (νομών και μητροπολιτικών δήμων) το CHP στις δημοτικές εκλογές του 2014 είχε κερδίσει 14 δήμους. Το 2019 ο αριθμός αυτός αυξήθηκε σε 22. Ανάμεσα στους δήμους που κέρδισε, 8 ήταν του ΑΚΡ και 2 του ΜΗΡ.
Το ΜΗΡ είχε 8 δήμους το 2014, ενώ το 2019 αυξήθηκαν σε 11. Οι 7 δήμοι στους οποίους επικράτησε ήταν από το ΑΚΡ (και δεν συμπεριλαμβάνονταν στη συνεργασία των δύο κομμάτων). Από τους δήμους που κέρδισε το 2014 όμως, το CHP κέρδισε 2, το HDP 1 και το ΑΚΡ 1.
Το HDP είχε 11 δήμους (σε επίπεδο νομών/μητροπολιτικών δήμων) το 2014. Το 2019 ο αριθμός αυτός μειώθηκε στους 8. Το HDP έχασε 3 δήμους από το ΑΚΡ και ένα δήμο από το Κομμουνιστικό Κόμμα Τουρκίας. Κέρδισε 1 δήμο από το ΜΗΡ.
Σύμφωνα με τους πιο πάνω αριθμούς φαίνεται ότι το CHP κέρδισε σημαντικά πλεονεκτήματα στο επίπεδο των νομών/μητροπολιτικών δήμων. Ανάμεσα στους νομούς που επικράτησε είναι η Κωνσταντινούπολη, Άγκυρα, Αντάλια, Μερσίνα που χαρακτηρίζονται από ισχυρή οικονομία και μεγάλο πληθυσμό. Παράλληλα επικράτησε σε πόλεις άλλων περιοχών όπως η Κεντρική και Ανατολική Ανατολία, η Μεσόγειος και η Μαύρη Θάλασσα (Bolu, Kırşehir, Artvin, Ardahan, Bilecik). Με αυτό τον τρόπο σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης το CHP αμφισβήτησε τον προηγούμενο «αποκλεισμό» του στα παράλια του Αιγαίου.
Η αξιολόγηση του αποτελέσματος των εκλογών δείχνει ότι το CHP επικράτησε στους 4 από τους 5 ισχυρότερους νομούς της Τουρκία, από την άποψη πληθυσμού και οικονομίας.
Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής ανεπίσημα αποτελέσματα των δημοτικών εκλογών 2019 και τα δημογραφικά στοιχεία της Τουρκίας, σε επίπεδο νομών/μητροπολιτικών δήμων: Το ΑΚΡ θα διοικεί 39% του πληθυσμού, δηλαδή περίπου 32 εκατομμύρια. Το CHP θα διοικεί το 48.4% του πληθυσμού, δηλαδή περίπου 39,7 εκατομμύρια. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία το HDP είναι αρμόδιο στην τοπική αυτοδιοίκηση 6.6% του πληθυσμού, το ΜΗΡ σε 5.45%, ενώ οι ανεξάρτητοι και το Κομμουνιστικό Κόμμα Τουρκίας σε 0.5% του πληθυσμού.
Έτσι, από τη μια πλευρά τα αποτελέσματα καταγράφουν επικράτηση του ΑΚΡ στην (αριθμητική) πλειοψηφία των μητροπολιτικών δήμων και νομών της χώρας, ωστόσο από πλευράς πυκνότητας πληθυσμού, όπως έχει προαναφερθεί, το κόμμα της αντιπολίτευσης θα «διοικήσει» μεγαλύτερο τμήμα. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο πληθυσμός της Τουρκίας που ζει εκτός των ορίων των νομών και των μητροπολιτικών δήμων είναι 26.8% (ένδειξη της έντασης της αστικοποίησης που γνωρίζει η χώρα τις τελευταίες δεκαετίες).
Σε συνδυασμό με τα πιο πάνω, η αντιπολίτευση επικράτησε στους οικονομικά ισχυρότερους νομούς/μητροπολιτικούς δήμους. Συγκεκριμένα, με βάση τα στοιχεία της Έκθεσης Δεικτών Κοινωνικοοικονομικής Ανάπτυξης (Υπουργείο Ανάπτυξης της Τουρκίας, 2011): Στην ομάδα των 8 πιο ανεπτυγμένων νομών, το CHP επικράτησε στους 6 (İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya, Eskişehir, Muğla) και το ΑΚΡ στους 2 (Kocaeli, Bursa).
Στην δεύτερη ομάδα που καταγράφονται οι επόμενοι 13 νομοί από πλευράς κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης, το CHP επικράτησε σε 8 (Tekirdağ, Bolu, Edirne, Yalova, Çanakkale, Kırklareli, Adana, Aydın) και το ΑΚΡ σε 5 (Denizli, Kayseri, Sakarya, Konya, Isparta).
Στην τρίτη ομάδα που καταγράφονται οι επόμενοι 12 νομοί από πλευράς κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης, το CHP επικράτησε σε 3 (Mersin, Burdur, Bilecik), το ΑΚΡ σε 6 (Balıkesir, Uşak, Zonguldak, Gaziantep, Trabzon, Samsun) και το ΜΗΡ σε 3 (Manisa, Karabük, Karaman).
Στην τέταρτη ομάδα των επόμενων 17 νομών από πλευράς κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης, το ΑΚΡ επικράτησε στους 9 (Rize, Düzce, Nevşehir, Elazığ, Kırıkkale, Malatya, Afyon, Sivas, Çorum), το ΜΗΡ στους 5 (Amasya, Kütahya, Erzincan, Kastamonu, Bartın), ενώ το CHP περιορίστηκε σε 3 (Kırşehir, Artvin, Hatay).
Συμπερασματικά, το CHP ισχυροποιήθηκε στην πρώτη και τη δεύτερη ομάδα των κοινωνικοοικονομικά πιο ανεπτυγμένων νομών/μητροπολιτικών δήμων της Τουρκίας, ενώ το ΑΚΡ και η Συμμαχία του Λαού (με το ΜΗΡ) περιορίστηκαν στην τρίτη και τέταρτη ομάδα. Ο έντονος θρησκευτικός και εθνικιστικός λόγος της προεκλογικής εκστρατείας φαίνεται να ευνόησε τη συσπείρωση σε περιφερειακούς νομούς και επαρχίες, μάλιστα συμβάλλοντας σε μερική αύξηση των ποσοστών του ΜΗΡ. Ψηφοφόροι του ΑΚΡ, δυσαρεστημένοι από πτυχές της διακυβέρνησης, επέλεξαν να «προειδοποιήσουν» το κυβερνών κόμμα όχι με στήριξη της αντιπολίτευσης αλλά «παραμένοντας» στο ευρύτερο ιδεολογικό μπλοκ εξουσίας μέσα από το ΜΗΡ.
Το επόμενο χρονικό διάστημα υπάρχει πλέον ισχυροποιημένη η προοπτική νέων κοινωνικών δυναμικών εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, οι οποίες αναμένεται να επηρεάσουν με διάφορους τρόπους την οικοδόμηση νέων πολιτικών συμμαχιών ή/και την αναδιαμόρφωση των υφιστάμενων συμμαχιών.
Νίκος Μούδουρος
5 Απριλίου 2019
ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΤΕΡΑ 