Αφώτιστες στιγμές κυπριακής ιστορίας 6
21 χρόνια μετά…
Στις 6 Ιουλίου 1996 δολοφονήθηκε ο δημοσιογράφος Kutlu Adalı έξω από το σπίτι του.
Ο Adalı ήταν ένας από τους συνεπέστερους διανοούμενους-υπερασπιστές της ανάδειξης της κυπριακής ταυτότητας των Τουρκοκυπρίων μετά το 1974. Όπως πολλοί άλλοι, έτσι και ο Adalı βρέθηκε κοντά στους κύκλους της ΤΜΤ στα δύσκολα χρόνια της δεκαετίας του 1960. Όμως η διχοτόμηση του 1974 και νέα πραγματικότητα των Τουρκοκυπρίων, επηρέασαν ριζικά τόσο τις ερευνητικές, όσο και τις ευρύτερες πολιτιστικές του αναζητήσεις.
Η δολοφονία του μπορεί να ερμηνευθεί και ως ένα από τα θλιβερότερα επεισόδια της πόλωσης ανάμεσα στους υποστηριχτές της αντίληψης ότι η Τουρκοκυπριακή κοινότητα ήταν μια προέκταση του τουρκικού έθνους και σε όσους επέμεναν να επανατοποθετούν την κοινότητα στον δικό της (κυπριακό) γεωγραφικό και πολιτισμικό χώρο.
Για πολλά χρόνια αρθρογράφος στην εφημερίδα Ortam και στη συνέχεια στην εφημερίδα Yeni Düzen, ο Adalı ανέπτυξε μέσα από τα κείμενα του μια ανοιχτή γραμμή αντιπαράθεσης ενάντια στην ιεραρχική σχέση Τουρκίας-Τουρκοκυπρίων. Επέκρινε την σχέση «μητέρας πατρίδας-μικρής πατρίδας» και έθεσε νέες γραμμές διεκδίκησης στην προσπάθεια «υποκειμενοποίησης» των Τουρκοκυπρίων και της πολιτικής, οικονομικής και πολιτιστικής τους αυτονομίας. Μεταξύ άλλων αποκάλυψε τη δράση του τουρκικού παρακράτους… ίσως ένας από τους λόγους της δολοφονίας του.
Το τελευταίο κείμενο του Kutlu Adalı δημοσιεύθηκε στην Yeni Düzen στις 4 Ιουλίου 1996 με τον τίτλο «Η ράβδος και το πουλάρι».
Χαρακτηριστικό της κριτικής και αυτοκριτικής αντιμετώπισης της εξάρτησης που δημιουργούσε η Τουρκία, ένα απόσπασμα του κειμένου αναφέρει:
«Πρέπει να παραιτηθούμε από την πολιτική της ‘μητέρας πατρίδας – μικρής πατρίδας’. Στην ψυχή αυτής της πολιτικής υπάρχει το κρίμα, υπάρχει η ανικανότητα και το κλαψούρισμα, υπάρχει η επαιτεία και η τεμπελιά, υπάρχει η εκμετάλλευση, υπάρχει η ένδεια και η υποταγή, υπάρχουν χαστούκια στο πρόσωπο, σφαλιάρες και κλωτσιές, υπάρχει καταπίεση, πίπτει ράβδος, όμως δεν υπάρχει καθόλου χώρος για προσωπικότητα, για ταυτότητα, για περηφάνια και αξιοπρέπεια. Όταν ο άνθρωπος αποκοιμηθεί στη σχέση μητέρας-μικρής πατρίδας τότε δεν μπορεί να παράγει πολιτική, εξαφανίζεται η κουλτούρα και η κοινοτική του δομή, εξαφανίζονται οι δικοί του ιδιαίτεροι νόμοι, κανόνες και ρυθμίσεις, παραδίδεται στο νόμο της μητέρας πατρίδας…».
Η δολοφονία του Adalı σημοτοδότησε τέτοιες πολιτικές και ιδεολογικές εξελίξεις στην κοινότητα που δεν θα ήταν υπερβολή να σημειωθεί ότι αποτέλεσε τελικά και μια από τις αρχικές βάσεις δημιουργίας του κινήματος υπέρ της ομοσπονδιακής λύσης, έτσι όπως εκφράστηκε μερικά χρόνια μετά με την ίδρυση της πλατφόρμας «Αυτή η χώρα είναι δική μας».
Νίκος Μούδουρος
7 Ιουλίου 2017
ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΤΕΡΑ 