Ομιλία Εργκίν Ιλκτας στην εκδήλωση προς τιμή του Οζγκιέρ Οζγκιούρ
Ίδρυμα Ειρήνης και Δημοκρατίας
22 Νοεμβρίου 2013
Ο Εργκίν Ίλκτας είναι βετεράνος του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος και για πολλά χρόνια στενός συνεργάτης του Οζγκιέρ Οζγκιούρ. Πιο κάτω δημοσιεύεται ολόκληρη η ομιλία του στα ελληνικά, την οποία εκφώνησε σε εκδήλωση προς τιμή του Οζγκιούρ που έγινε στη κατεχόμενη Λευκωσία στις 22 Νοεμβρίου 2013.
Αγαπητοί Φίλοι, Αγαπητοί συμμετέχοντες,
Σας καλωσορίζω θερμά στην αποψινή εκδήλωση προς τιμή του Δάσκαλου μας Οζγκιέρ την οποία διοργανώνει το Ίδρυμα Ειρήνης και Δημοκρατίας.
Θα πρέπει να σημειώσω ότι είναι με ιδιαίτερη νοσταλγία που μνημονεύω και εγώ απόψε μαζί σας τον Δάσκαλο μας Οζγκιέρ, ο οποίος κατέχει μια εξέχουσα θέση γενικά στο κίνημα της Αριστεράς στην Κύπρο και ειδικά στο κίνημα της Τουρκοκυπριακής Αριστεράς. Δίκαια κατατάσσεται πλέον ανάμεσα στους «αξέχαστους» με το πειθαρχημένο του παράδειγμα, τους αγώνες και τη στάση αρχών. Με λίγα λόγια, νοσταλγούμε, αναζητούμε και τιμούμε εκείνο το Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα που ήταν υπό την ηγεσία του Οζγκιέρ Οζγκιούρ.
Η γνωριμία μας ξεκίνησε το 1969. Η συντροφικότητά μας, η οικογενειακή μας φιλία και η ειλικρινή μας σχέση, κράτησε μέχρι και την τελευταία του πνοή. Σε αυτά τα 39 προηγούμενα χρόνια και τι δε ζήσαμε; Οι μνήμες που τον καθιστούν αξέχαστο ηγέτη, οι υπηρεσίες του που στιγμάτισαν θετικά μια ξεριζωμένη κοινότητα, οι αγώνες του για Ειρήνη και Δημοκρατία, οι θύμησες ενός αγωνιστή ηγέτη του κόμματος για μια εικοσαετία, είναι ακατόρθωτο να χωρέσουν σε μερικά λεπτά ομιλίας. Για αυτό το λόγο απολογούμαι εκ των προτέρων για κάποια στοιχεία που θα παραθέσω ανολοκλήρωτα και για κάποια άλλα που δε θα αναφέρω.
Ο Δάσκαλος Οζγκιέρ ήδη από τη θητεία του ως καθηγητής μέσης εκπαίδευσης φανέρωσε μέσα από τα κείμενα του την αντίληψη του για τα κοινωνικά γεγονότα, τη στάση και την πλευρά που εκπροσωπούσε. Το 1970 εναντιώθηκε με σθένος κατά των απολύσεων εργαζομένων στην Αμερικανική Μεταλλευτική Εταιρεία και συνελήφθηκε. Για ένα διάστημα τον απομάκρυναν από την εκπαίδευση και αργότερα τον έστειλαν σε ένα είδος εξορίας από όπου θα υπηρετούσε ξανά την Παιδεία.
Την περίοδο της φασιστικής κυριαρχίας της ΤΜΤ και της τουρκικής πρεσβείας, καλούσε μυστικές συγκεντρώσεις στο σπίτι του με τη νεολαία της γενιάς του 68 που γύριζε από τις σπουδές της στην Τουρκία, με στόχο την επαναδιοργάνωση της Αριστεράς ανάμεσα στους Τουρκοκύπριους. Στις συναντήσεις αυτές έθετε επιτακτικά το θέμα της ιδεολογικής και οργανωτικής συγκρότησης που θα έπρεπε να έχει, καθώς και τους δεσμούς που θα έπρεπε να αναπτύξει με την Αριστερά στην Ελληνοκυπριακή κοινότητα.
Το Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα ιδρύθηκε το 1970. Όμως κατά την περίοδο που ακολούθησε το πραξικόπημα του 1971 στην Τουρκία, η βίαιη καταδίωξη και καταστολή εντάθηκε με αποτέλεσμα πολλά από τα ιδρυτικά στελέχη να αδρανοποιηθούν. Μέσα σε εκείνες τις σκληρές συνθήκες και σε συνεργασία με μια μικρή ομάδα στελεχών αποφασίζεται η συμμετοχή των νέων της Αριστεράς στο κόμμα. Ένα μέρος της γενιάς του 68 που είχε επιστρέψει από την Τουρκία κάλεσε σε πιο οργανωμένη βάση το αριστερό φοιτητικό κίνημα για μαζική συμμετοχή στο Ρεπουμπλικανικό. Εκείνη την περίοδο, ο Οζγκιέρ λόγω της ιδιότητας του ως καθηγητής δεν εντάχθηκε επίσημα στο κόμμα. Όμως κάθε μήνα, μέσα σε ένα μικρό φάκελο κατέθετε τη συνδρομή του από το υστέρημα του και διατηρούσε τους δεσμούς του με το Ρεπουμπλικανικό.
Η εκλογή του στην ιδρυτική βουλή του 1975 ως καθηγητής, αποτέλεσε μεγάλο γεγονός το οποίο μάλιστα προκάλεσε αντιπαραθέσεις. Δε θα ήταν υπερβολή να σημειωθεί ότι ο Ντενκτάς έπαθε σοκ από αυτή την εξέλιξη αφού ο Οζγκιέρ νίκησε τους δικούς του ανθρώπους και τους εμπόδισε από μια θέση στη βουλή. Οι εκλογές τελικά ακυρώθηκαν με δόλιο τρόπο και επαναλήφθηκαν. Για μια ακόμη φορά ο Δάσκαλος μας κατάφερε με την πλειοψηφία των καθηγητών μέσης εκπαίδευσης στο πλευρό του να εισέλθει στη βουλή.
Ο Οζγκιέρ ποτέ δε συμβιβάστηκε με το διχοτομικό στάτους κβο. Δεν χρησιμοποιούσε ποτέ αυτό τον όρο, προτιμούσε να χρησιμοποιεί την τουρκική ορολογία που παραπέμπει σε μια κατάσταση πραγμάτων που συνεχίζεται, αλλά δεν είναι μόνιμη. Ήταν συνεχώς εντός των αγώνων. Η αποφασιστική, γενναία και χωρίς συμβιβασμούς στάση του στην πολιτική δράση ενισχυόταν συνεχώς από τα κείμενά του, τις συνεντεύξεις και δηλώσεις του. Είναι και για αυτό το λόγο που τελικά πλήρωσε βαριές συνέπειες.
Ο Δάσκαλος μας ήταν άνθρωπος που αφιέρωσε τη ζωή του στην Ειρήνη. Ήταν συνεπής υπερασπιστής του αγώνα ενάντια στη Ένωση και τη Διχοτόμηση, για μια Ομοσπονδιακή Κύπρο αποστρατικοποιημένη, εδαφικά ακέραιη και βασισμένη στην πολιτική ισότητα των δύο κοινοτήτων. Είναι ένας γνήσιος Κύπριος πατριώτης ερωτευμένος με την ιδέα της Ειρήνης και πιστός αγωνιστής για το στόχο Τουρκοκύπριοι και Ελληνοκύπριοι να ζήσουν αδελφωμένα και να καταφέρουν να δημιουργήσουν την κοινή τους πατρίδα.
Ήταν σφοδρά ενάντια στις ξένες παρεμβάσεις. Το όνομα του γράφτηκε στην Ιστορία λόγω της αξιοπρεπούς και τιμημένης του στάσης έναντι των παρεμβάσεων και των επιβολών του καθεστώτος κηδεμονίας των στρατιωτικών, γραφειοκρατών και πολιτικών της Άγκυρας. Είναι ο πρώτος και μοναδικός ηγέτης που του αφαίρεσαν το διαβατήριο και η είσοδος του στην Τουρκία επιτρεπόταν μόνο με την παραχώρηση βίζας.
Τα μακριά χέρια του βαθέως κράτους στην Άγκυρα και οι εδώ συνεργάτες τους, προσπάθησαν πάρα πολύ για να τον εξαφανίσουν. Σχεδίασαν επιχειρήσεις λιντσαρίσματος του, έστελναν απειλητικές επιστολές στο σπίτι του. Οι κύκλοι οι οποίοι χρησιμοποίησαν τη φυσική βία για να εξολοθρεύσουν την πρώτη γενιά των Τουρκοκύπριων στελεχών της Αριστεράς, βρέθηκαν και πάλι επικεφαλής αυτής της προσπάθειας. Όμως κανένα από τα σχέδια τους δεν υλοποιήθηκε.
Αργότερα δοκίμασαν να φιμώσουν και να καταδικάσουν τον Δάσκαλο μας Οζγκιέρ και στο πρόσωπο του ολόκληρο το κίνημα της Αριστεράς με δίκες λόγω του γνωστού του κειμένου «Οι πατεράδες». Αυτή η εκστρατεία που κατέληξε με την τιμωρία του Οζγκιέρ με το ποσό των 200 εκατομμυρίων τουρκικών λιρών, γράφτηκε με μαύρα γράμματα στην ιστορία της τουρκοκυπριακής και τουρκικής πολιτικής ζωής και του Τύπου. Έγινε ακόμα και προσπάθεια να διαπομπευθεί ολόκληρη η οικογένεια Οζγκιούρ. Οι αστυνομικές δυνάμεις και τα οχήματα της πυροσβεστικής προσπάθησαν να καταλάβουν το χώρο του τυπογραφείου «Πρόοδος» στο οποίο τυπώνονταν η Γιενί Ντουζέν. Όμως αυτή η επιχείρηση της ντροπής συνάντησε την πειθαρχημένη και οργανωμένη αντίσταση των στελεχών του κόμματος και των 13 βουλευτών, οι οποίοι προστάτευσαν το τυπογραφείο. Υπερασπίστηκαν τον Πρόεδρο τους και τους εργαζόμενους. Αυτή η αντίσταση που τελικά κατοχυρώθηκε με το σύνθημα «Ενότητα-Αγώνας-Αλληλεγγύη», πέρασε με χρυσά γράμματα στην ιστορία του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος.
Ο Δάσκαλος πάντα έδινε μεγάλη σημασία στις σχέσεις μεταξύ των προοδευτικών αριστερών κομμάτων και στις δύο κοινότητες. Δεν επιθυμούσε σε καμιά περίπτωση οι όποιες διαφορές προέκυπταν να συζητούνται μέσα από τις σελίδες του Τύπου δημόσια. Και κατά τη διάρκεια της θητείας του ως Πρόεδρος του κόμματος συμπεριφέρθηκε ανάλογα. Έκανε μεγάλες προσπάθειες οι διαφοροποιήσεις να συζητούνται άμεσα σε συναντήσεις και να επιδιώκεται η άρση ή η μείωση τους. Μόνο η ιστορία μπορεί να αντικατοπτρίσει αντικειμενικά το σημαντικό ρόλο που είχε ο Δάσκαλος στην υπόθεση εγκαθίδρυσης ειλικρινών σχέσεων μεταξύ ΑΚΕΛ και Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος.
Δούλεψα μαζί με το δάσκαλο μας Οζγκιέρ 10 χρόνια στην κοινοβουλευτική ομάδα και σχεδόν δύο χρόνια στο Υπουργικό Συμβούλιο. Καταφέραμε να γίνουμε κυβέρνηση, όμως δεν καταφέραμε να γίνουμε εξουσία. Ο Οζγκιέρ προσπάθησε ειλικρινά να εξηγήσει και να εκφράσει αυτή την κατάσταση στη κοινότητα μας όταν το 1994 χρησιμοποίησε τη φράση «το νταβούλι είναι κρεμασμένο στο λαιμό μας, όμως το ξυλόσφυρο είναι στα χέρια άλλων». Προσπάθησε να βροντοφωνάξει και να εξηγήσει καθαρά ότι μας πήραν το δικαίωμα της αυτοδιοίκησης μας, ότι δεν μπορούσαμε να γίνουμε αφέντες του σπιτιού μας.
Ο Δάσκαλος μας ήταν ένας καθαρός και ειλικρινής πολιτικός που ως τέτοιος αποτελεί πλέον περιουσία της κοινότητας μας. Για μια ακόμα φορά υποκλίνομαι στη μνήμη του με σεβασμό.
Σας ευχαριστώ για την υπομονή και την προσοχή σας.
(μετάφραση: Νίκος Μούδουρος)
ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΤΕΡΑ 